de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 5 december 2005 (pagina 10)
'Paulus' met noten uit het lood
Paulus, van Mendelssohn, door het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor o.l.v. Jaap van Zweden. 2 december, Muziekcentrum Vredenburg, Utrecht.
Mendelssohns oratorium Paulus is een vaste steunbeer in het repertoire van de vele
Christelijke Oratorium Verenigingen die ons land rijk is. De laatste keer dat het werk door een van
de landelijke orkesten werd uitgevoerd is alweer een tijdje geleden - in 1999 bij het toenmalige
Noordhollands Philharmonisch.
In de tussentijd is er wel wat aan het imago van de apostel veranderd. Volgens een onderzoek van
de Groningse student Thijs Voskuilen zou Paulus namelijk een Romeinse infiltrant zijn geweest die
politiek-religieuze agitprop bedreef, en zo het jonge christendom een heel andere en beslissende
wending wist te geven. Een feit is in elk geval dat Paulus eigenhandig verantwoordelijk is voor een
aantal minder plezierige kanten van het christelijk geloof, zoals de houding van de kerk ten opzichte
van vrouwen.
Voor Mendelssohn was Paulus, dat hij componeerde in 1836, juist een zinnebeeld van zijn
eigen bekering tot het protestantisme. Tien jaar later schreef hij nog een tweede oratorium,
Elias, dat vorige maand werd uitgevoerd door het Koninklijk Concertgebouworkest en het Groot
Omroepkoor onder Philippe Herreweghe. Vrijdag was dan de beurt aan Paulus, met hetzelfde koor,
het Radio Filharmonisch Orkest en Jaap van Zweden.
Er klinkt veel Bach in Paulus: koraalzettingen, aria's, en meerstemmige koren die voor de
verandering niet 'Kreuzige!' maar 'Steinige!' zingen. Het Groot Omroepkoor had er wel zin in en
voerde de geluidsdruk in het Utrechtse Muziekcentrum bij wijlen op tot minder prettige hoogten.
Dirigent Van Zweden was er ook helemaal bij en zweepte de klank op om hem tezelfdertijd weer te
bedwingen.
Het was jammer dat de overige uitvoerenden minder gemotiveerd waren. Tenor Lothar Odinius spande
de kroon met een vrij grote hoeveelheid uit het lood geplaatste noten, waaraan de solocello in het
ariaatje Sei getreu bis in den Tod ijverig meedeed. Bas Geert Smits, verleende de rol van de
infiltrant Paulus een niet bijster geïnteresseerde luister. Ook sopraan Charlotte Margiono is
wel eens beter op dreef geweest.
Hoewel Mendelssohn in de loop van twee uur bijbelteksten toonzetten steeds meer op dreef komt,
had vooral het orkestrale aandeel een routineuze inslag. En dat kun je het ten dele wegbezuinigde en
door elkaar geklutste muzikantenverbond, dat vorige week in dezelfde zaal nog een schitterend
Honegger-programma speelde, nauwelijks aanrekenen. Paulus kan in elk geval voor de komende
zes, zeven jaar weer met een gerust hart worden toevertrouwd aan de COV's.
© Frits van der Waa 2006
