de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 26 augustus 2006 (pagina 15)
Ingetogen personenregie en krachtige special effects
l'Ipermestra, van Francesco Cavalli o.l.v. Wim Trompert en Mike Fentross. 24 augustus,
Stadsschouwburg, Utrecht. Herhaling: 26 en 28 augustus.
Vijftig dochters had de Griekse koning Danaos, van wie er 49 in de Onderwereld een bodemloos
vat moesten vullen, omdat ze in de bruidsnacht hun eega's – tevens hun neven – vermoord hadden.
Dit op aandrang van hun vader, die op grond van een profetie vreesde voor zijn leven.
Die ene dochter die weigerde, Hypermnestra, is de hoofdpersoon van Francesco Cavalli's opera
l'Ipermestra, waarmee het Holland Festival Oude Muziek donderdag is geopend. Het werk is
sinds 1680 niet meer uitgevoerd, dus dat was even afwachten. Maar l'Ipermestra blijkt
in alle opzichten een volwaardige opera.
Dat komt niet alleen doordat het geëngageerde festivalteam volledig op zijn taak berekend is, maar
ook doordat Cavalli na Monteverdi de grootste operacomponist van zijn tijd was. In het Italië
van de 17de eeuw – de periode die in het middelpunt staat bij dit festival – floreerde
de opera al volop, maar de voorstellingen waren vooral aan vorstenhoven te zien en vaak eenmalig,
zodat de partituren veelal in de kast belandden.
Cavalli's muziek is minder avontuurlijk en bevlogen dan die van Monteverdi, maar net als zijn
oudere collega bezat hij het vermogen om mensen van vlees en bloed neer te zetten. Dat heeft ook
te maken met zijn benadering van de taal. In de 17de eeuw volgde de muziek het woord, en werd nog
niet geregeerd door een stringente afwisseling van aria's en recitatieven.
Dirigent Mike Fentross en zijn ensemble La Sfera Armoniosa kleden Cavalli's muziek in een
opulent gewaad, met ruisende gamba's, harpen en luiten, plechtstatige trombones en lustige
blokfluiten, en dat in allerlei mengverhoudingen. Voor de zeven hoofdrollen is een keur aan meest
jonge zangers uitgenodigd. Ipermestra wordt gezongen door Elena Monti, een blonde Italiaanse die
aanvankelijk even onschuldig aandoet als haar blauwe kijkers, maar toch beduidend fellere noten
op haar zang blijkt te hebben. Gaële le Roi geeft de rol van boezemvriendin Elisa minder dramatisch,
maar wel heel fijnzinnig gestalte. Mezzo Emanuela Galli weert zich kranig als Ipermestra's
geliefde Linceo (oorspronkelijk een castraatpartij) en heeft van regisseur Wim Trompert zelfs
geleerd hoe je als een man moet zitten: armen in de zij en benen wijd.
Zo is ook een glorierol weggelegd voor tenor Marcel Beekman als de oude voedster Berenice, die
hij, dravend in wuivende rokken, een jeugdige charme geeft. Het enige bezwaar is dat hij met
zijn vocaal machtsvertoon vrij hevig over zijn medezangers heenwalst. De mannenrollen doen
daarnaast gewoontjes aan (met legerleider Fabián Schofrin als enige zwakke stee).
Trompert is bij Pierre Audi in de leer geweest, wat te zien is aan zijn combinatie van een
ingetogen personenregie en een paar krachtige special effects, waaronder een zeer
letterlijk vormgegeven deus ex machina. Mede dankzij de even simpele als oogverblindend
mooie gewaden van ontwerpster Mirjam Pater en de multifunctionele blokkendoos waaruit decorontwerper
Eric Goossens kerkers en kastelen bouwt, is l'Ipermestra een voorstelling geworden die
zich kan meten met die van de Nederlandse Opera.
© Frits van der Waa 2006
