de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 16 oktober 2006 (pagina 12)
Doorsnee-concert van dirigent Graf
Wagenaar, Lalo en Mendelssohn door het Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Hans Graf. 13 oktober, Concertgebouw, Amsterdam.
Er zijn van die dagen dat zelfs het Koninklijk Concertgebouworkest helemaal niet als een toporkest
klinkt. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer een doorsnee-programma wordt geleid door een
doorsnee-dirigent, zoals donderdag het geval was. De turbotaal die de Oostenrijker Hans Graf losliet
op de ouverture De Cid van Johan Wagenaar was achteraf bezien tekenend voor het hele concert. Het
voornaamste verschil was dat Wagenaars werk over is voor je er erg in hebt, en dat kon helaas van de
Symphonie espagnole van Lalo en Mendelssohns Schotse symfonie niet gezegd worden.
De 57-jarige Graf, die het bewind voert over het symfonieorkest van Houston, debuteerde bij het
KCO. Hoewel hij vier jaar geleden gelauwerd is wegens bewezen diensten voor de Franse muziek, was zijn
vertolking van Lalo's Symphonie, die in feite een vioolconcert is, nu niet bepaald een toonbeeld
van verfijning. Samen met solist Christian Tetzlaff, die de quasi-Spaanse kwikjes en strikjes met meer
zwier dan precisie plooide en rangschikte, pompte hij het orkest dusdanig op dat er een massief,
vierkant en onhelder klankbeeld ontstond. Slechts op gezette tijden brak daar enig licht in door,
zoals tijdens het plechtstatige vierde deel.
Mendelssohn verging het aanvankelijk niet veel beter. Graf weet goed raad met de grote lijn, en zorgt
dan ook dat die opvallende wending waar de hoorns als uit de verte opdoemen, een gepaste
geheimzinnigheid krijgt. Ook de brede, vocaal gedachte slothymne is bij hem in goede handen. Maar
verder ontbeert zijn interpretatie de lichtvoetigheid die toch wel degelijk deel uitmaakt van
Mendelssohns palet.
Het is overigens goed mogelijk dat die accentuering van een donkere, naar het overluide neigende
klank ook te wijten is aan de transformatie die het orkest aan het doormaken is sinds het aantreden
van Mariss Jansons. Maar Graf heeft geen kans gezien de speciale kwaliteiten van het orkest te
benutten. En zo was het eigenlijk alleen aan Mendelssohn te danken dat het concert op bevredigende
wijze aan zijn eind kwam. Want de 'Schotse' blijft een erg mooi muziekstuk.
© Frits van der Waa 2006
