de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 21 juli 2007 (pagina 13)
Laatste Potter is triomf voor Rowling
Tien jaar en vijfentwintig dagen nadat het eerste Harry Potter-boek van de persen rolde, en een rage
ontketende die zou uitgroeien tot een van de grootste media-hypes in de geschiedenis, is met het
verschijnen van het zevende deel de sage ten einde gekomen.
Of Harry Potter, de tovenaarsleerling die van meet af aan is voorbestemd het op te nemen tegen Heer
Voldemort, zijn uiteindelijke strijd tegen de ultieme belichaming van het Kwaad heeft overleefd, moet
hier even in het midden blijven. Voor schrijfster Joanne Rowling is de verschijning van Harry Potter
and the Deathly Hallows (dat op 17 november in het Nederlands zal verschijnen onder de titel
Harry Potter en de Relieken des Doods), een triomf. Het boek maakt de hooggespannen verwachtingen
helemaal waar, en niet alleen omdat het de vele in de vorige delen opgeworpen vragen en mysteries op
elegante wijze ontraadselt. Het is bovenal opnieuw een boek dat de lezer gedurende al zijn 607 pagina's
in voortdurende spanning houdt.
Wel is er veel veranderd sinds dat eerste boek. Harry Potter, destijds elf jaar, is meegegroeid met zijn
lezers, zij het in iets langzamer tempo, want aan het begin van The Deathly Hallows moet hij nog
zeventien worden. Belangrijker is dat ook het Kwaad is meegegroeid. Bij de eerste boeken werd al
gewaarschuwd dat ze nogal griezelig zijn voor jonge kinderen (vooral toen ze ook verfilmd werden). Het
was al een hele schok toen in deel vier een echte dode viel. Dit laatste deel gaat over de eindstrijd, en
daarbij vallen onvermijdelijk meer slachtoffers. Al in het eerste hoofdstuk spreekt Voldemort de Vloek
des Doods uit over een weerloze gevangene, en het duurt niet lang voor er ook dierbaren sneuvelen in de
strijd. Er zullen heel wat hete tranen vergoten worden op de pagina's van dit boek – en vast niet
alleen door kinderen.
Voorbij is de tijd dat Harry het hele jaar in betrekkelijke veiligheid kon doorbrengen op Zweinstein. De
Hogeschool voor Hekserij en Hocus-Pocus wordt na de dood van de magiër Albus Perkamentus in deel zes al
snel overgenomen door de aanhangers van Heer Voldemort. Voor Zwerkbaltoernooien en de vermakelijke
ongelukjes met toverkunsten die altijd zo'n mooi contrast met de voortdurende dreiging opleverden is nu
geen plaats meer. Gedurende een groot deel van het verhaal is Harry veroordeeld tot een zwerversbestaan,
samen met zijn oude getrouwen Ron Wemel en Hermelien Griffel. Intussen moeten ze ook nog op zoek naar de
Gruzielementen, waarin Voldemort zijn in stukken gesplitste ziel verborgen heeft.
Hoe grimmig het verhaal bij wijlen ook wordt, de toon blijft prettig pragmatisch. Rowlings kracht ligt
niet zozeer in de literaire volzin als wel in de nuchtere observatie en de geestige inval.
Verrassender nog is de mate waarin de schrijfster haar intrige blijkbaar al jaren tevoren heeft
uitgedacht. In dit deel worden vragen opgehelderd die al sinds de eerste delen spelen, en komen
schijnbaar onbeduidende voorvallen uit eerdere delen opeens in een ander licht te staan.
Tegelijkertijd komen er weer nieuwe mysteriën en zelfs nieuwe personages bij, zoals de excentrieke
Xenophilius Leeflang, die meer weet van de geheimzinnige Relieken des Doods uit de titel. Dankzij Harry's
telepathische band met Voldemort en met behulp van de Hersenpan, het gedachtenbassin in Perkamentus'
werkkamer, krijgt de lezer gaandeweg niet alleen inzicht in gebeurtenissen uit het verre en nabije
verleden, maar schouwt hij van tijd tot tijd, samen met Harry, recht in Voldemorts ziel.
De beproevingen die Harry en zijn vrienden moeten doorstaan zijn niet gering, vooral wanneer er twijfel
rijst aan de rechtschapen bedoelingen van Albus Perkamentus, die zes delen lang de goede genius van hun
wereld is geweest. Halverwege het boek groeien de dilemma's en desillusies hun dan ook bijna boven het
hoofd. Dat ze die confrontatie uiteindelijk doorstaan is geen verrassing, maar intussen geeft Rowling
haar publiek wel een – in letterlijke zin fantastisch – lesje in ethiek, levenskunst en
medemenselijkheid. In die zin vormen de zeven delen van het Potter-epos een regelrechte Bildungsroman.
J.K. Rowling: Harry Potter and the Deathly Hallows. Bloomsbury, 607 pagina's. € 19,95. ISBN 0747591059
Voor degenen die echt willen weten hoe het verhaal eindigt zonder het boek te lezen: zie
Harry Potter - de afloop
© Frits van der Waa 2007
