de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 13 november 2008 (pagina K18)
Staatscontrole in de USSR
Dvd:
Notes Interdites. Regie Bruno Monsaigneon. Ideale Audience.
'Studenten zaten in paniek in hun partituren te gummen en vervingen akkoorden met septiemen en secundes
door tertsen, kwarten en unisoni.' Aldus dirigent Gennadi Rosdjestvenski over het jaar 1948, toen bij
Russische componisten de duimschroeven nog eens extra werden aangedraaid. Rosdjestvenski (1931) is de
hoofdpersoon in een tweeluik van documentairemaker Bruno Monsaigneon, waarvan het eerste deel, over
het muziekleven in de Sovjetperiode, veruit het gewichtigst is. Over de staatscontrole in de USSR was
al veel bekend, maar de aan waanzin grenzende willekeur waarover Rosdjestvenski op laconieke toon
verhaalt is verbijsterend. Ook dirigent Rudolf Barsjai en pianiste Viktoria Postnikova vertellen over
die periode, en Monsaigneon doorsnijdt de interviews met fascinerend beeldmateriaal, zoals opnamen van
Stravinsky's terugkeer in Rusland. Het tweede onderdeel van de dvd, een documentaire over Rosdjestvenski
zelf, is minder indringend, maar blijft overeind dankzij de persoonlijkheid van de geportretteerde,
die een uitgesproken onorthodoxe benadering van het dirigentenvak ten beste geeft. Dat is ook te zien
in de twee bonusmuziekstukken, waarin hij moeiteloos wisselt tussen de rollen van verlicht despoot
en potsenmaker.
© Frits van der Waa 2008
