de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 23 juli 2009
Aanwinst voor het harprepertoire
Bach: Goldberg Variaties. Catrin Finch, harp. DGG.
Volgens een waarschijnlijk apocrief verhaal schreef Bach zijn Goldberg-Variaties voor ene Freiherr
von Kayserling, die aan slapeloosheid leed en muziek wilde hebben om lekker bij in te dommelen. Het stuk
heette oorsponkelijk Aria mit verschiedenen Veränderungen, maar werd veelvuldig uitgevoerd
door Johann Theophilus Goldberg, onder wiens naam het stuk bekend is geworden.
Bach schreef het voor een klavecimbel met twee manualen. Vandaar dat het veel stemkruisingen bevat, die op
een enkel klavier, zoals dat van de piano, vrij lastig te realiseren zijn. Harpiste Catrin Finch heeft
daar in haar bewerking van het stuk zo te horen geen problemen mee gehad. Op de harp zitten beide handen
elkaar immers ook niet in de weg. Evengoed is het een bewonderenswaardige prestatie: haar bewerking is
een belangrijke aanwinst voor het harprepertoire, en haar uitvoering is onberispelijk. De grote winst
is natuurlijk dat de harp een veel expressiever instrument is dan het klavecimbel, dat in wezen geen
variabele geluidsterkte heeft. Daarentegen klinken harptonen ongeneneerd door zolang de speler geen hand
vrij heeft om te dempen. Dat maakt dat snelle passages, vooral in de laagte, af en toe een beetje door
elkaar lopen. Maar dat neemt niet weg dat de bekende muziek dankzij het feeërieke snarenspel van Finch
weer in een heel nieuw – en allerminst slaapverwekkend – licht komt te staan.
Schubert: Impromptus op. 42, Sonate op. 78. Andreas Staier. HM.
Andreas Staier is zo'n beetje de ongekroonde koning van de pianoforte, een positie die hij met zijn
jongste Schubert-cd weer bevestigt. Hij bespeelt hier een hedendaagse kopie van een Weens instrument uit
1827, waarop Schubert, die het jaar daarop overleed, in theorie nog gespeeld zou kunnen hebben. Onder
Staiers handen krijgt het in elk geval een grote allure, met een gevoileerde klank vol nuances en een
af en toe een verfijnd craquelé in dehoogste tonen. Aan het genie van Schubert paart Staier een
voortdurend stromende lyriek en een verhalende kracht, die in de langere delen van de Sonate op. 78
goede diensten bewijzen. Maar ook de ritmische tegenstellingen in de laatste van de vier Impromptus
krijgen een plezierige weerspannigheid waar veel beet aan zit.
Rameau: Les Indes Galantes. Christophe Rousset. Naïve.
Les Indes galantes van Jean-Philippe Rameau hoort tot het typisch Franse genre van de
ballet-opéra, en bevat uiteraard veel dansen. Nadien verscheen een klavecimbelbewerking, die nu
door Christophe Rousset op cd is gezet. Het is een smaakvolle en verantwoorde editie, met sprankelend
spel op een echt achttiende-eeuws klavecimbel, voortreffelijke toelichtingen, en uiteraard veel lustige
en inventieve, zij het soms wat kortademige muziek.
© Frits van der Waa 2009
