de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 14 september 2009
Gaudeamus-jury beloont onorthodox componeren
Amsterdam – De winnaar van de Gaudeamusprijs 2009 voor jonge componisten heeft zijn
inspiratie ontleend aan een orkaan. In zijn Katrina Ballads bezingt de 27-jarige Ted Hearne de
rampspoed die de storm Katrina in 2005 zaaide, aan de hand van uitspraken van George W. Bush en anderen.
Dat bezingen mag letterlijk genomen worden, want Hearne nam in zijn uitvoering met orkest De Ereprijs
zelf de solopartij voor zijn rekening. Het leverde hem de Gaudeamusprijs op, een bedrag van 4550 euro,
te beschouwen als honorarium voor een nieuw te componeren werk.
Door dit stuk met zijn rauwe, onmiskenbaar op rock en soul geënte stijl te bekronen heeft de
Gaudeamusjury, bestaand uit Akira Nishimura, Huba de Graaff en Ann La Berge zich duidelijk uitgesproken
voor componisten van onorthodoxe muziek die bovendien meer doen dan bolletjes en maatstrepen op
notenbalken zetten. Ook Toru Nakatani, de 30-jarige Japanner die met zijn op boventoonstructuren
gebaseerde 16_1/64_1 een eervolle vermelding behaalde, is een man die zelf allerlei instrumenten
speelt en ook bouwt.
De Internationale Gaudeamus Muziekweek, een ware vlootschouw van de nieuwe gecomponeerde muziek in
Nederland en daarbuiten, omvatte nog een tweede compositiewedstrijd, doordat ditmaal ook het Project
Jonge Componisten van Holland Symfonia in de programmering was opgenomen. Dat project richt zich op
componisten van Nederlandse bodem, maar omdat die vrij toegankelijk is voor studenten van elders,
bracht het orkest zaterdag muziek van een Griek, een Servische, en Oostenrijker, een IJslander en
zowaar nog een Nederlander. Het was uiteindelijk de Oostenrijker, Matthias Kranebitter (29), die met
zijn Sustained Surprise, een ietwat ongebreidelde remix van Haydns 94ste symfonie, de 4000 euro
grote Jonge Componistenprijs in de wacht sleepte. Janco Verduin (27) won met zijn Temps brisé, een
aangenaam afwijkend, maar scherp gedoseerd 'concert voor orkest', zowel de aanmoedigings- als de
publieksprijs.
Tussen de Gaudeamusbedrijven door bracht het Nieuw Ensemble een programma met zeven kersverse stukken
van Braziliaanse componisten, die allen een groot gevoel voor kleur en ritme paarden aan een enigszins
tekortschietende dramatiek. Van vergelijkbare subtiliteit was Ciel demandé van de Chinese
componiste Yu Tao, waarin een slagwerkster via lange draden hoog in de zaal opgehangen bekkentjes bediende.
In het Bimhuis vonden de dag daarop een paar werkelijk onverwachte gebeurtenissen plaats: een oud
filmpje met twee pianospelende dames, door Thomas Bensdorp op even hilarische als briljante wijze voorzien
van en nieuwe soundtrack. Interactie met de laptop is esentieel in stukken van Hugo Morales en Michal
Prynda.
In werk van Jasna Velickovic demonstreerden de leden van het slagwerkkwartet Ear Massage hoe je langs
elektrische weg een kalimba of duimpiano bespeelt, na eerst in Mapuana mai kekahi van Robert
Phillips een fabelachtige partij croonen te hebben weggegeven. In het laboratorium van de nieuwe muziek
mag de techniek nog zo'n grote rol spelen, het zingen zal altijd zijn elementaire kracht behouden.
© Frits van der Waa 2009
