de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 24 september 2009
De Man zet noten naar zijn hand
Roderik de Man: Hear, hear! Orkest de Volharding, Radio Kamer Orkest e.a. Etcetera.
Ooit was elektronische muziek behept met het odium van huisvlijt en akoestische navelstaarderij, maar dat
is sinds de komst van de sampler, de laptop en ander modern vernuft wel anders geworden.
Een van de componisten die daarbij een rol van betekenis hebben gespeeld is Roderik de Man (1941).
Op de cd Hear, hear!, waarop zes van zijn werken bijeen zijn gebracht, is goed te horen hoe
soepel De Man de noten en de techniek naar zijn hand zet. Of het nu gaat om een heel orkest (zoals in
Magnetic Fields uit 1999) of om één enkele blokfluitist (Marionette uit 2007),
de componist fuseert de timbres tot een compleet klankpalet, waarmee hij vervolgens op een tamelijk
barokke manier, met veel drama en retoriek, zijn muzikale doek beschildert. Wat Marionette, waaraan
eigenlijk nog een video-component vastzit, nog net iets specialer maakt is het kaliber van blokfluitist
Jorge Isaac, die zijn instrument alle schijn van onbeduidendheid ontneemt.
Tegenover het titelstuk van de cd, een puur elektronisch werk, staat Volatile Voices, geschreven
voor wijlen Orkest de Volharding waarin de soundtrack ook allerlei vocale readymades bevat, zoals
de opzwepende ketjak uit Indonesië. Zo smelt De Man ook klanken uit verschillende culturen samen
tot een veelkleurig geheel.
Wouter Snoei: Tactile. BVHaast.
Wouter Snoei (1977) is een componist van de praktijk. De cd Tactile, de eerste geheel aan zijn
muziek gewijde cd, bevat twee stukken waarin het klinkende resultaat voorgoed gestold is op tape, maar
die stammen nog uit zijn conservatoriumtijd. Het recentere werk is gedacht voor live-elektronica, al
dan niet met instrumenten. Mede door het improvisatie-element hebben zijn stukken een geleidelijkheid
die maakt dat ze neigen naar klankgordijnen en -tapijten. Maar de stoffen waaruit die zijn geweven hebben
veel kleur, kraak en smaak.
Spellbound! Original works for Theremin: Shore, Grainger, Wolff, Neuwirth en Rósza. Lydia Kavina. Mode.
De theremin is een welhaast antiek elektronisch instrument, dat iedereen wel eens gehoord heeft, omdat de
Beach Boys het gebruikten in Good Vibrations. Het zwoele, ietwat onaardse geluid werd ook ingezet
bij de visioenen die Gregory Peck bevingen in Hitchcocks Spellbound – tevens de titel van de
cd waarop Lydia Kavina oud en nieuw theremin-werk laat horen. De collectie is wel erg heterogeen. De
Hollywood-muziek van Miklós Rósza neigt naar camp, terwijl de eigentijdse klanken van
Olga Neuwirth bij wijlen erg stekelig zijn. Maar Kavina is behalve een achternicht van de uitvinder
van het instrument ook een begenadigd speler en dat houdt de boel aardig bij elkaar.
© Frits van der Waa 2009
