de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 31 december 2009
Verdroomd en lyrisch idioom
Kris Defoort: House of the Sleeping Beauties. Asko/Schönberg olv Patrick Davin. Fuga Libera (2 cd's).
'De schone slaapsters' van Yasunari Kawabata is een intrigerend verhaal over een oudere man die een reeks bezoeken brengt aan een eigenaardig bordeel, waar de klanten de nacht kunnen doorbrengen met kunstmatig in slaap gebrachte meisjes, die ze niet wakker mogen maken en waar ze binnen bepaalde grenzen dus ook vanaf dienen te blijven.
Regisseur Guy Cassiers en componist Kris Defoort distilleerden eerder dit jaar uit dit verhaal een betoverende voorstelling, die op verschillende locaties in België, maar ook in de Rotterdamse Operadagen te zien is geweest. De bekoring van het theaterstuk komt, mede dankzij een paar schitterende foto's, goed over op de inmiddels verschenen cd-versie. Defoort is van huis uit een jazzman, wat nog te horen is aan het gemak waarmee hij van jasje verwisselt, maar het overgrote deel van de opera is geschreven in een verdroomd en lyrisch idioom, vol tremulerende strijkers, hallucinante damesensembles en de evocatieve, soms naar verbijsterend ijle hoogten stijgende zang van Barbara Hannigan. Omdat alle meisjes in het verhaal slapen, zijn die partijen voornamelijk beschrijvend.
De duidelijkste personages zijn de oude man en de bordeelhoudster, die echter vooral sprekend aan bod komen. Op die plekken verandert de opera in iets wat meer op een hoorspel lijkt, wat zich – ondanks de fraai ingehouden spreektrant van Dirk Roothooft en Katelijne Verbeke – minder goed leent voor herhaalde beluistering dan de muziek. Het aandeel van het Nederlandse ensemble Asko/Schönberg is voortreffelijk, en de componist toont zich op de achtergrond een sfeervol barpianist.
Strijkkwartetten van Kagel en Keuris. Lagos Ensemble. Turtle Records.
Bij het Nederlandse Lagos Kwartet is kortelings iets misgegaan, want het heeft zich omgevormd tot het Lagos Ensemble, een kern van drie strijkers die voortaan samenwerkt met verschillende andere musici. De pas uitgekomen cd met het Eerste strijkkwartet van Tristan Keuris en het Vierde Strijkkwartet van Mauricio Kagel is in feite nog een product van het Kwartet, maar draagt de naam van het Ensemble. Als je mag afgaan op deze cd is het jammer dat dat kwartet niet meer bestaat.
Keuris en Kagel waren beiden eigenzinnige componisten van muziek die betrekkelijk toegankelijk is, maar veel van de uitvoerders vergt. Ze hadden in het algemeen weinig gemeen, maar in deze twee stukken van een 36-jarige Keuris en een 62-jarige Kagel klinkt toevallig veel Bartók-invloed door. Kagels muziek is onverwacht blijmoedig, vol knipoogjes en ploem-ploem-geluiden. Het kwartet van Keuris is stugger en hoekiger. Maar in beide gevallen komen de Lagos-musici tot een uitvoering met een bovengemiddelde scherpte-diepte-verhouding.
© Frits van der Waa 2009
