de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 18 februari 2010
Harnoncourt stoft Porgy and Bess af
Gershwin: Porgy and Bess. Chamber Orchestra of Europe o.l.v. Harnoncourt. Sony (3 cd's).
Wat doet Nicolaus Harnoncourt in Catfish Row? Gewoon wat hij altijd doet: meesterlijke muziek van het stof ontdoen. De 80-jarige dirigent, groot geworden in de oude muziek, heeft zijn werkterrein al sinds lang uitgebreid met het repertoire van de 19de eeuw, maar de stap naar Gershwins Porgy and Bess uit 1934 is toch een novum.
Porgy and Bess gaat vaak door voor een musical, maar die versie is niet authentiek: Gershwin heeft het werk gecomponeerd als opera. Zoals altijd zijn de intenties van de componist Harnoncourts leidraad. Dat betekent in dit geval dat hij niet de complete partituur uitvoert, maar een ietwat besnoeide, dramatisch zo overtuigend mogelijke versie, want dat was ook Gershwins bedoeling.
Met behulp van het Chamber Orchestra of Europe, het Arnold Schoenberg Choir en een prima solistenequipe zorgt Harnoncourt dat de energie ervan af spat. Jonathan Lemalu is in de titelrol een pietsje beschaafd, terwijl Isabelle Kabatu wel heel nadrukkelijk de sopraan uithangt. Daar staan dan weer adembenemende bijdragen tegenover van Angela Renée Simpson en Michael Forest als Serena en Sportin' Life. En 'onze' Roberta Alexander laat in I hates your struttin' style horen dat ook Gershwin al razend goed wist wat rappen was.
Schumann: Szenen aus Goethes Faust. Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Harnoncourt. RCO live (2 cd's).
Bijna twee jaar geleden leidde Nicolaus Harnoncourt het Koninklijk Concertgebouworkest in de zelden gespeelde Faust-Szenen van Schumann. Deze brokstukken van een onvoltooid oratorium beslaan toch nog een uur of twee, en bevatten veel fascinerende muziek. In de eerste delen klinkt het nog naar opera, zij het wat langer uitgesponnen, maar in het slotdeel wordt de toonzetting allengs mystieker. De Mefisto-bas (Alastair Miles) steekt een beetje beslagen af naast de stralende stemmen van Christian Gerhaher en Christiane Iven die naast Faust en Gretchen ook diverse bijrollen zingen. En Harnoncourt maakt ondubbelzinnig hoorbaar dat Schumann de missing link is tussen Mozart en Wagner.
Bach: Cantates BWV 140, 61 en 29. Concentus Musicus Wien o.l.v. Harnoncourt (2 cd's). DHM.
De grote Bachcantate-editie die Nicolaus Harnoncourt en Gustav Leonhardt tussen 1971 en 1990 realiseerden was destijds een van de meest prestigieuze platenprojecten. Harnoncourt laat nu nieuwe opnamen van de cantates BWV 140, 61 en 29 – stuk voor stuk juweeltjes – vergezeld gaan van een cd met oude opnamen van diezelfde composities. Het contrast is groot, vooral omdat de jongenssopranen van weleer hebben plaatsgemaakt voor volwassen dames. Verder scheelt het niet eens zo veel, want Harnoncourt was ook 35 jaar terug al een muzikant van formaat.
© Frits van der Waa 2010
