de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 27 februari 2010
Zelfs de kus is anders in de Judas Passie
Judas Passion, van Jeroen van Merwijk en Egon Kracht. Regie: Dick Hauser. 25 februari, Zaantheater, Zaandam. Tournee t/m 3/4. (www.judaspassion.nl)
Het cruciale moment in de Judas Passie is de kus die Jezus aan Judas geeft, een Jezuskus in plaats van een Judaskus, zoals alles in deze passie anders is dan we gewend zijn. Ja, er zijn koortjes en aria's, maar ze worden begeleid door jazzy sluipbassen en grooves met hitpotentie, en bovendien doet deze passie met een lengte van vijf kwartier geen overmatig beroep op het zitvlees.
Het begon allemaal met de ontdekking van het 'Evangelie van Judas', dat in 2005 boven water kwam, een tekst uit de derde eeuw na Christus. Judas, in de Bijbel de aartsverrader, wordt hierin juist afgeschilderd als de nobelste aller discipelen, die Jezus op diens eigen verzoek overlevert aan de Romeinen. In Vlaanderen werd er vorig jaar al een muzikale bewerking van gemaakt, nu heeft ook Nederland zijn alternatief voor de talrijke Mattheussen en Johannessen in de Paastijd.
Librettist Jeroen van Merwijk liet de nogal wazige tekst van de apocriefe evangelist links liggen, en componeerde een eigen tekst met summiere verwijzingen naar Bachs passies. Zwaartepunt van het drieluik is het middendeel, waarin Judas door de Duivel wordt blootgesteld aan drie verzoekingen. Maar hij zwicht pas voor de smeekbede van Jezus.
Componist Egon Kracht, zelf bassist en leider van het negenkoppige orkestje, heeft het elegante libretto voorzien van even inventieve muziek, waarin elementen uit verschillende genres een hybride, maar passende combinatie aangaan, en onder regie van Dick Hauser werd het geheel een semi-concertante uitvoering, met licht en lopen, maar zonder kussen of knielen. Jezus wordt vertolkt door de hemels zingende countertenor Maarten Engeltjes, terwijl de als zanger minder geschoolde Frans van Deursen de rol van Judas speelt, wat ondermeer leidt tot een fraaie tweezang waarin Judas de blues zingt, waar Jezus zoetvloeiende koraalmelodieën tegenover stelt. Het vierkoppig koorensemble heeft ook een heterogene muzikale achtergrond, wat in de ensembles tot een wat schurende samenklank leidt.
Door de niet altijd even geschoolde zang en de vaak raak gevonden stijlpastiches doet Krachts passie menigmaal denken aan de Mattheus Passie die Louis Andriessen dertig jaar geleden componeerde voor toneelgroep Baal. Maar die voorstelling had uitgesproken vileine accenten, terwijl de Judas Passie nu juist een loflied op de liefde en de vriendschap is.
© Frits van der Waa 2010
