de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 27 maart 2010
Andriessen meester onder minimalisten
Werk van Lang, Gordon, Andriessen, Moore, Wolfe en Nyman, door de Bang On A Can All-Stars. 25 maart, Muziekgebouw, Amsterdam.
Er loopt al meer dan twintig jaar een lijntje tussen New York en Amsterdam, waarlangs muzikale denkbeelden worden uitgewisseld. Het brandpunt aan Nederlandse zijde is de persoon van Louis Andriessen, aan de andere kant van de oceaan is het een groep componisten en musici die zich hebben verenigd onder het banier Bang On A Can.
De zeskoppige kerngroep, de Bang On A Can All-Stars, stond donderdag op het podium van het Amsterdamse Muziekgebouw met een handvol nieuwe stukken, waaronder ook Andriessens recentste, speciaal voor het ensemble geschreven compositie Life.
Het uitgangspunt van Bang On A Can (BOAC) is het slechten van muzikale scheidslijnen. Het muzikale DNA van de betrokken componisten bevat een flinke hoeveelheid minimal music: praktisch alle uitgevoerde stukken bestaan uit weefwerken met een grotendeels statische harmonische ondergrond, waarover zich patronen met ritmische en melodische variaties ontvouwen. Per saldo is daarmee de sound dikwijls boeiender dan de noten. Die sound wordt in belangrijke mate bepaald door de mixturen van elektrische gitaar en versterkte cello, de lenige buitelklanken van rietblazer Evan Zyporyn en een – zij het kleurrijke – ritmesectie die bestaat uit een contrabas, slagwerk en toetsen.
Met Sunray van David Lang zorgde het excellent spelende ensemble voor een sterke opening. Een mild mineurbegin slaat acuut om naar een ruig en strak popgeluid met een energie die bepaald wordt door aangierende tonen. Beduidend minder opwindend was het harmonisch pendelwerk in For Madeline van Michael Gordon, een andere voorman van BOAC, en dat gold ook voor het drukke, maar op den duur eentonige Manhatta van Michael Nyman.
Kleuriger en climactischer was Believing van Julia Wolfe, terwijl Ridgeway van Kate Moore (met 31 jaar een jonkie in het aanbod) ook aangenaam schuurde en knauwde.
Andriessens nieuwe werk Life, een samenwerking met videokunstenares Marijke van Warmerdam, biedt verstilde beelden van bladeren, een echtpaar op een bankje, luxaflex en een raam. De vier korte deeltjes zijn voorzien van stemmige muziek die zich ook weer onderscheidt door een aantal oorspronkelijke klankmengingen. Heel verrassend is dit nieuwe werk van Andriessen niet, maar wat hij doet met een handvol noten steekt nog altijd met kop en schouders uit boven de klanktapijten van zijn angelsaksische collega's.
© Frits van der Waa 2010
