de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 22 april 2010
Orgelmuziek voor atheïsten
Cintegabelle. Werken van Rameau. Yves Rechsteiner, orgel. Alpha.
Het plaatsje Cintegabelle ligt aan de voet van de Franse Pyreneeën. Het heeft een naam die klinkt als titel van een opera, telt zo'n 2500 inwoners en beschikt over een orgel dat een bedevaartje waard is. Dat instrument is tevens het onderwerp van de eerste aflevering in een speciale orgelreeks van het label Alpha, met de wat zonderlinge titel 'Ugab', wat een bijbels woord is voor 'orgel'. Merkwaardig is ook dat de super-audio-cd's gehuld zijn in een verpakking die er misleidend genoeg uitziet als die van een dvd. De foto's in het bijbehorende boekje rechtvaardigen dat wel, maar de al te specialistische tekst een stuk minder.
Dat doet niets af aan het feest dat organist Yves Rechsteiner hier aanricht, samen met slagwerker Henri-Charles Caget. Jawel: orgel met slagwerk – een combinatie die perfect past bij de bewerkingen van allerlei dansen en andere muziek uit opera's van Rameau. Het orgel, dat stamt uit 1742, maar in 1989 weer helemaal tiptop in orde is gemaakt, schittert in vele registers. En de muziek is zo uitbundig en verleidelijk dat zelfs de meest verstokte atheïsten of door verplichte kerkgang getraumatiseerde orgelhaters zich hiervoor gewonnen zullen moeten geven.
Bach: Goldberg-Variationen. Andreas Staier. HM.
Andreas Staier is het meest te horen als fortepianist, maar voor Bachs Goldbergvariaties bedient hij zich natuurlijk van een klavecimbel. Die muziek is namelijk helemaal ingericht op het feit dat een klavecimbel twee manualen heeft. Staier gebruikt voor zijn uitvoering een bijzonder instrument, een kopie van een Hass-klavecimbel uit 1734 dat beschikt over een robuuste hoeveelheid registers en klankkleurvariaties.
Staier werpt die weloverwogen in de strijd: een van de aardige dingen is dat hij bij de herhalingen meestal de twee manualen verwisselt, zodat de muziek een subtiel ander aanschijn krijgt. Er zit een dvd-tje met een interview bijgesloten waarin hij verhelderend commentaar levert. Maar zijn uitvoering van Bachs sublieme muziek is minstens zo welsprekend.
Beethoven: Pianoconcert 1 en 2. Arthur Schoonderwoerd, Cristofori. Alpha.
Van alle oude componisten is Beethoven naar verhouding degene wiens muziek het meest op moderne instrumenten gespeeld wordt. Zo komt de vertolking van zijn eerste twee pianoconcerten, waarmee fortepianist Arthur Schoonderwoerd zijn opnames van alle zes concerten compleet maakt, toch weer als een eye-, of beter ear-opener. De weelderige klank en het vinnige middenregister van Schoonderwoerds instrument, een kopie van een Walter uit 1800, zijn al verfrissend. Maar ook telt het orkest minder dan twintig musici, wat de klank hier en daar fantastisch kamermuzikaal en transparant maakt, maar toch groot uitpakken mogelijk maakt. De uitvoeringen zijn joyeus en soepel.
© Frits van der Waa 2010
