de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 8 mei 2010
Edward Elgar knapt op van sterke heldere toon
Elgar en Tsjaikovski, door het Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Vladimir Jurowski. 6 mei. Concertgebouw, Amsterdam. Radio 4: 16 mei, 14.15 uur.
Dat het Vioolconcert van Edward Elgar bij ons niet zo vaak wordt uitgevoerd heeft stellig te maken met de lengte van het stuk, dat meer dan vijftig minuten duurt, maar ook met de faam van de componist, die in Engeland onvergelijkelijk veel groter is dan op het continent.
Het is op de kop af honderd jaar geleden dat het werk zijn eerste uitvoering beleefde onder handen van de violist Fritz Kreisler, die tevens in januari 1911 solieerde bij de Nederlandse première met het Concertgebouworkest. Donderdag maakte sterviolist Nikolaj Znaider zich met het datzelfde orkest sterk voor Elgars concert – op dezelfde viool als Kreisler indertijd. Znaider haalde een sterke, heldere toon uit zijn Guarneri, wat ook wel nodig was, omdat dirigent Vladimir Jurowski het orkest hier en daar flink liet uitpakken.
Elgars nogal zoekerige muziek, die bovendien niet uitblinkt door een verfijnde instrumentatie, won er zeer bij, en ook de genuanceerde wijze waarop Znaider zowel langgerekte melodieën als rappe tierlantijnen overspande, maakte dat het stuk korter leek dan het in werkelijkheid duurde.
Het tweede onderdeel was ook al zo'n weinig courant muziekstuk, de Eerste Symfonie van Tsjaikovski. Het is een opvallend blijmoedige compositie, met nauwelijks een spoor van de tragische aspecten uit het latere werk van de componist, maar waarin de componist zich al wel een meesterorkestrator betoont. Jurowski beoefende de kunst van de terughoudendheid, schilderde de klank als het ware in de lucht en maakte er een schitterend uitgebalanceerd, maar nergens pietepeuterig verhaal van, waarin zelfs het onbekommerde happy end nog een paar tournures bevatte die je niet van tevoren zag aankomen.
© Frits van der Waa 2010
