de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 23 oktober 2010
Sopraan Hannigan
superieur ondanks
hinderlijk gebrom
Wagner, Britten en Schönberg door
Amsterdam Sinfonietta o.l.v. Candida
Thompson. 20/10, Stadsgehoorzaal,
Leiden. Herhaling: Amsterdam (23),
Tilburg (24/10).
Extase is het sleutelwoord in
het jongste programma van Amsterdam Sinfonietta. Dat reikt van de liefdesroes van Wagners Tristan en Isolde
tot de verzengende strijkersklanken
van Schönbergs Verklärte Nacht. En
omdat Sinfonietta graag bruggen
slaat tussen romantisch en moderner
repertoire gaat het nog een stap verder met Les Illuminations, Benjamin
Brittens in 1939 gecomponeerde verklanking van hermetische Rimbaud-teksten als 'Groepen beltorens verklanken de ideeën vanet volk. Vanuit de uit beenderen opgetrokken kastelen weerklinkt onbekende muziek.'
Spannend om te horen wat een
componist met zo'n tekst doet. Helaas werd dat in Leiden, waar
Sinfonietta zijn concertreeks begon, verhinderd doordat een totale
verduistering van de zaal het bijgeleverde
tekstboekje nagenoeg onzichtbaar
maakte. Gevoegd bij een hinderlijk
laagfrequent gebrom dat het hele
concert aanhield, is dat reden om de
Leidse Stadsgehoorzaal een dikke onvoldoende te geven.
Dat geldt niet voor Sinfonietta, en
nog minder voor sopraan Barbara
Hannigan, die Brittens negendelige
liedcyclus op superieure wijze gestalte geeft, en elk lied zo scherp
karakteriseert dat je je niet eens hoeft af te
vragen waarover het gaat. De van oorsprong Canadese zangeres is
een expert op het gebied van hedendaags
repertoire, maar toont hier ook haar
lyrische zijde en verzoent kracht met
intimiteit. Ze roetsjt als in een glijbaan neerwaarts
tussen Rimbauds
beltorens en kastelen, projecteert ijle,
hoge tonen op het door het orkest opgehangen achterdoek van strijkers,
en schakelt moeiteloos tussen recitatief, wufte deunen en serene
sirenenzang. Dat alles met een dictie die de
Brit Britten bijna Franser dan Frans
maakt.
Het lichtend aanschijn van Brittens
compositie stoelt op een groot gehalte aan majeurdrieklanken. De slechts
26-jarige componist wist die meest
beproefde en meest welluidende
klank uit de westerse muziekgeschiedenis toch telkens weer in
verrassende combinaties en registers in te zetten, nu
eens dwars op elkaar staand,
dan weer in wijde, boventoonrijke
lay-outs of gepresenteerd als getokkelde harmonieën of
floersige huiverklanken. Aangevoerd door concertmeesteres Candida Thompson
legt het orkest een verbazende eendracht
en wendbaarheid aan de dag.
In Wagners Tristan-voorspel, in een
nieuwe strijkersbewerking van Adrian Williams, wordt het eindeloos
smachten gedragen door de onvermoede zwelkracht van het ensemble.
Schönbergs Verklärte Nacht is een regelrechte afstammeling van dat werk, met zijn turbulente en soms desperate erupties. In een lucide, gloedvolle uitvoering maakt Sinfonietta dat verband zonneklaar.
© Frits van der Waa 2010
