de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 25 oktober 2010
Het geluid van teder geteisterd metaal
Etheric Blueprint Trilogy, van Misato
Mochizuki, door het Nieuw Ensemble
o.l.v. Jurjen Hempel. 21 oktober,
Muziekgebouw, Amsterdam.
Filosofie en muziek hebben vanouds interessante raakvlakken, wat natuurlijk alles te maken heeft met de vluchtige, ongrijpbare aspecten van de toonkunst. De Japanse componiste Misato Mochizuki (1969) probeert in haar Etheric Blueprint Trilogy de 'andere kant van de werkelijkheid' te laten zien. Muziek is voor haar een afspiegeling van een hogere dimensie.
Voorafgaand aan Mochizuki's trilogie klonk in het Amsterdamse Muziekgebouw traditionele Japanse muziek op een eenzame sho. In het stemmig duister bewerkstelligden de snijdend zuivere samenklanken uit het bamboe mondorgeltje dat het tijdsbesef nagenoeg werd opgeheven. Via het geluid van aangestreken glazen gingen die naadloos over in 4D, het eerste deel van het drieluik.
Die bleek vooral een verkenning van de randen van het geluid. Een groot deel van Mochizuki's muziek speelt zich af op de grens van toon en ruis. Instrumenten worden op ongebruikelijke wijze bewerkt, en er klinken opgenomen en elektronisch bewerkte klanken. De componiste laat haar publiek graag in het ongewisse over wat er nu eigenlijk te horen is – vandaar ook dat duister.
Aan de musici van het Nieuw Ensemble is de kunst van deze timbremengster zonder meer toevertrouwd. Geluid van teder geteisterd metaal gaat over in gestopte trompetklanken, raadselachtig geschuifel mengt met zonderlinge plukbassen, en boven morseachtige ritmes ijlen de ijlst denkbare tonen. Soms breken er zomaar ruige tweeklanken doorheen.
Mochizuki neemt je mee op een trip door een organisch vervloeiende wereld, een muzikale ambiance waarin niets beklijft en waarin toch per deel een bepaalde gemeenschappelijke noemer voelbaar is. Dat is mooi en kunstig, maar al die geleidelijkheid maakt het ook nogal tam. Naarmate de tijd verstrijkt, lijkt de muzikale inhoud het van stal halen van elektronica en mise-en-scène steeds minder te rechtvaardigen. Want eigenlijk kon er niets tippen aan dat kale mondorgeltje van het begin.
© Frits van der Waa 2010
