Let op: de website is verhuisd naar fritsvanderwaa.nl

de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 16 maart 2011

Muzikaal meisjesportret

Smetana: Piano Trio, Liszt: Elegies. Trio Wanderer. Harmonia Mundi.

Het gaat heftig toe in het eerste deel van Smetana's pianotrio, maar als je weet dat de componist deze muziek schreef nadat zijn vierjarig dochtertje was gestorven aan roodvonk, wordt dat een stuk begrijpelijker. Het tweede deel, een muzikaal por- tret van het meisje, is een van de mooiste stukken die Smetana ooit geschreven heeft, waarnaast zijn evergreen, de Moldau, maar wat onbenullig afsteekt.

Het Trio Wanderer laat op deze aan Smetana en Liszt gewijde cd horen dat het tot de top der pianotrio's behoort. Hoewel Liszts Elegies op de voorkant van het doosje staan, is zijn Tristia zijn enige pianotrio (al is het een bewerking) en daarmee de echte pendant van Smetana's trio. Ook in de stukken waarin de viool of de cello er het zwijgen toe doet valt weer op dat Liszt een componist was die doordrong tot de essentie van wat muziek is, er voor uitkeek om volgens het boekje te componeren en vooral in zijn late werk naakte noten niet schuwde.

Robert Nasveld: Hanging around. Osiris Trio e.a. Attacca.

De sonoriteit van de piano is een rode draad in het werk van Robert Nasveld (1955), wat niet zo'n wonder is, omdat hij zelf pianist is. Vingers op de snaar, flageolettonen, mooie pedaaleffecten, hij exploreert het systematisch en met graagte. Veel composities op deze cd bestaan uit reeksen korte stukken, zoals Traumblätter, een vierhandige hommage aan Schumann, waarin de muziek voortdurend wankelt tussen quasi-romantiek en deconstructie.

Nasveld is een evenwichtskunstenaar, die graag verkent hoe tonen op elkaar inwerken, met name in het pianotrio Hanging around, waarin akkoorden worden uitgerafeld tot langs elkaar dwarrelende tonen. De uitvoeringen, door diverse musici, zijn van een hoog niveau. In Six Cavafy Songs, het meest recente werk, bloeit het klankpalet open tot vijftien instrumenten en laat bariton Olle Persson horen dat Nasveld ook het lyrische lijnenwerk beheerst.

Josquin des Prez: Missa Pange Lingua. Kammerchor Josquin des Prez o.l.v. Ludwig Böhme. Carus.

Er verschijnt per jaar misschien een handvol cd's met werk van Josquin des Prez, nog geen fractie van wat er van Beethoven of Monteverdi wordt uitgebracht. Josquin deed niet onder voor die twee. Hij leefde alleen omstreeks 1500, en die periode is zwaar ondervertegenwoordigd op muziekpodia en in platenwinkels. A cappella-koormuziek, de dominante muzieksoort van die tijd, is ook niet bepaald een massamedium.

Het Duitse koor dat zich naar de meester heeft genoemd, legt eer in met een glasheldere en uitgebalanceerde uitvoering van de Missa Pange Lingua, een rijp werk van Josquin, aangevuld met enkele motetten en canons. Prachtig en hartroerend, al had het feller gekund. Een Kyrie mag klinken als een witte boterham, maar aan een Gloria of een Credo hoort meer beet te zitten.


© Frits van der Waa 2011