de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 13 april 2011
Grazyna Bacewicz componiste van formaat
Grazyna Bacewicz: Piano Sonata 2 / Piano Quintets 1 & 2. Krystian Zimerman e.a. DG.
Als Krystian Zimerman zich sterk maakt voor naar verhouding onbekende muziek, is dat reden om de oren te spitsen, want de Poolse meesterpianist is er de man niet naar om zich in te laten met beuzelachtigheden. Het werk van zijn landgenote Grazyna Bacewicz (1909-1969) liegt er dan ook niet om.
Bacewicz, wier leven werd doorsneden door de Tweede Wereldoorlog, maakte vooral in de jaren vijftig en zestig naam als componiste. Ze moet ook een pianiste van formaat zijn geweest, want haar Tweede Pianosonate is een stuk waarvoor je alles uit de kast moet halen.
In de beide pianokwintetten zijn strijkers en piano aan elkaar gewaagd. Hoewel het idioom in wezen vooroorlogs is, verraden de klankmassa's die in het tweede kwintet uit 1965 aan bod komen dat Bacewicz niet doof was voor nieuwe ontwikkelingen, zonder haar eigenheid te verliezen.
Anthology of Dutch Electronic Music 1999-2010. Basta (2 cd's).
Een heel decennium aan elektronische muziek in één album stoppen, zelfs al is het een dubbel-cd, is een onmogelijkheid. De samenstellers van deze Anthology hebben er in de meeste gevallen voor gekozen uittreksels van complete werken op te nemen. Daardoor heeft deze productie meer weg van een sampler dan van een historisch overzicht. Niet zo erg, want de tijden zijn veranderd en juist componisten van elektronische muziek weten hun weg naar geluidsdragers en moderne media wel te vinden.
Tegenover pure, abstracte tapemuziek staan hier bijvoorbeeld werken voor computergestuurde hooivorken of getransmogrifeerde scheepsgeluiden en interactieve composities waarin instrumenten en digitale apparatuur elkaar naadloos aanvullen. De variatie in kwaliteit is navenant. Toch is het juist een improvisatie, Rupture van Michel Waisvisz, die eruit springt door zijn vormbeheersing. Eeuwig jammer dat er van deze in 2008 overleden performance-grootmeester zo weinig werk is vastgelegd.
Clemens non Papa: Missa pro
defunctis. The Brabant Ensemble o.l.v. Stephen Rice.
Hyperion.
Voor een 16de eeuwse componist was Jacobus Clemens non Papa behoorlijk modern. Dat zit hem in de expressiviteit van zijn melodische lijnen en de behandeling van de harmonie, die bij hem zowel snel van kleur kan verschieten als zich ontplooien in lange vergezichten – waarbij het polyfone stemmenweefsel als een vlucht spreeuwen de muzikale ruimte doorkruist. Het Brabant Ensemble flankeert Clemens' illustere Requiemmis met een zevental merendeels berouwvolle motetten, die telkens weer de vraag doen rijzen hoe het toch mogelijk is om met maar vier of vijf stemmen zo'n weelde aan expressie en sonoriteit te bereiken.
© Frits van der Waa 2011
