de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 24 juni 2011
Verdi's vocalen floreren in gewaagde stijlcollage
Falstaff Rivisto, van Verdi/Van Bergeijk/Hamburger/Heringa, door Opera Spanga o.l.v. Corina van Eijk en Ezequiel Menalled. 22/6. T/m 3/7. operaspanga.nl
In het begin is het wel even schrikken, bij de knauwende hotsebotsdissonanten die de zevenkoppige band uitspuwt. En of Verdi-liefhebbers nu zo blij zullen zijn met de 'gedecomponeerde' Falstaff die Opera Spanga deze maand op de planken brengt, is de vraag. Maar hoe gewaagd de onderneming ook is, gelukt is ze wel.
In Falstaff Rivisto heeft bewerker Floris van Bergeijk samen met zijn medeplichtigen Daniël Hamburger en Jelte Heringa niets overgelaten van Verdi's partituur dan de vocale lijnen. Daaronder hebben ze een volledig nieuwe muziek gezet, met een geëlektrificeerd Rosa Ensemble, in een strak spelende bezetting die nog het meest aan een rockband doet denken. De kartelige ritmes en melodielijnen, in combinatie met de gehanteerde stijlcollages, zijn hoorbaar geïnspireerd door de muziek van Zappa – ook niet de geringste.
Dat alles gebeurt in een tent in een Fries weiland, die op de avond van de première een vervaarlijk geklapper toevoegde aan de muziek. Regisseuse Corina van Eijk, die met haar Opera Spanga wel vaker een onorthodoxe draai gaf aan bekend repertoire, gaat met deze uitzinnige Falstaff weer een flinke stap verder.
Toch blijft er veel Verdi overeind in deze voorstelling, al was het maar omdat het verhaal over de dikbuikige charlatan die gefopt wordt door de dames die hij hoopt te verleiden evenzeer intact is gelaten als de vocale lijnen. Het briljante is dat het decor perfect aansluit op de muziek. Dat bestaat namelijk geheel uit projecties op de podiumbrede achterwand, waarin listig wordt gesold met overal vandaan geplukte stijlelementen, in combinatie met slapstickachtige computermontages en gefilmde optredens van de verschillende personages. Schijn en wezen zijn vaak nauwelijks uit elkaar te houden.
De zangersequipe zingt en acteert met grote geestdrift. Voorop natuurlijk de Bulgaarse bariton Peter Michailov die ondanks een soms wat beslagen geluid een alleszins respectabele Falstaff neerzet. De in vocaal opzicht sterkste zanger is Marcel van Dieren als zijn rivaal Ford. Maaike Widdershoven, Klara Uleman en Francis van Broekhuijzen doen nauwelijks voor hem onder, en zijn nog koddig ook.
Fascinerend genoeg is het de bewerkers ondanks hun verregaande toevoegingen gelukt een boeiende spanningsboog neer te zetten én Verdi de ruimte te laten. Soms laten ze nog wat oorspronkelijke harmonieën doorschemeren, en in het derde bedrijf zijn er passages waarin de begeleiding verkeert in een stemmig klankdecor waarin Verdi's vocalen onbelemmerd floreren. Omdat er geen boventiteling is, is het voor bezoekers wel zinvol om vooraf wat huiswerk te doen, en het beluisteren van een stukje uit Verdi's origineel maakt nog duidelijker hoe ingenieus deze vork in de steel steekt.
© Frits van der Waa 2011
