de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 17 oktober 2011
Respectvol dollen met Schubert
Frommer Franz, door Frommermann. Regie: Marc Pantus. 15 oktober, Philharmonie, Haarlem. Tournee: frommermann.nl.
Twee heren met identieke jassen, brilletjes en bakkebaarden kijken elkaar onderzoekend aan. 'Ik dacht: ik kom als hem', zegt de een. Hem, dat is Franz Schubert. Als ook de volgende leden van het vriendenclubje binnenkomen, blijken ze allemaal hetzelfde idee te hebben gehad.
Met zijn allen nemen ze nog een keer de ode door die ze gaan brengen aan de jarige componist. Die is slechts vertegenwoordigd door een lege stoel, maar volop aanwezig in de vorm van een niet aflatende stroom aan muziek: liederen, mannenkoren en een enkel instrumentaal stukje. Frommer Franz, een project van het excellente heren-ensemble Frommermann en schrijver/regisseur Marc Pantus, is een geestige en vrijmoedige, maar daarom niet minder respectvolle ode aan Schubert. Met vijf botermalse stemmen, een vleugel, een gitaar en nog wat attributen weken ze zijn muziek los uit de sacrosancte sfeer van het liederenrecital en leveren een voorstelling die een doorlopende traktatie is.
Een dergelijke benadering is Frommermann, het ensemble dat aanvankelijk furore maakte met de vooroorlogse variété-muziek van de Comedian Harmonists, wel toevertrouwd, maar in de raamvertelling vol kwinkslagen is de hand van de zelf als zanger opgeleide regisseur Pantus duidelijk te herkennen.
Het helpt wanneer je als toeschouwer vertrouwd bent met het werk van Schubert, want dan zijn sommige verwijzingen en ook het gedol met klassiekers als Erlkönig en Die Forelle een stuk duidelijker, maar ook zonder voorkennis is de voorstelling zonder meer toegankelijk. Bij een gondellied wordt een mandoline als roeiriem gebruikt, een lied over de maan krijgt met een simpel blauw licht het juiste cachet, en het op handen zijnde verjaarspartijtje loopt allengs uit op een totale, maar scherp gechoreografeerde gekte die lijnrecht in tegenspraak is met Schuberts uitspraak: 'Ik ken geen vrolijke muziek'.
Die invalshoek komt na de pauze uitvoerig aan bod, want dan is het feestje voorbij. Schubert is overleden en zijn vrienden herdenken hem aan de hand van voorgelezen citaten en een reeks contemplatieve liederen, waarmee de muziek nog meer in het middelpunt komt te staan. Er is ook alle ruimte te genieten van de buitengewoon slimme meerstemmige bewerkingen waaraan de drie arrangeurs Schuberts sololiederen hebben onderworpen en van de vocale kwaliteiten van de zangers .
'Du holde Kunst, ich danke dir', zingt het ensemble tot slot. Maar het publiek weet intussen beter dan ooit aan wie de dank voor al dit moois verschuldigd is: aan het op 31-jarige leeftijd gestorven genie Franz Schubert.
© Frits van der Waa 2011
