de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 13 januari 2012
Van Raat verliest nooit de spirituele dimensie uit het oog
Het Verjaardagsfeestje. Muziek van Rzewski, Pärt, Spaan e.a. door Ralph van Raat e.a. Rotterdam, De Doelen, 10/1.
Het kleinste zaaltje van de Doelen zat dinsdag helemaal vol met luisteraars die de 34ste verjaardag van pianist Ralph van Raat bijwoonden. Verjaarspartijtjes blijven gewoonlijk onbesproken, maar bij deze gelegenheid ging het om een publiek concert. De traktaties bestonden dan ook vooral uit noten. Nieuwe noten wel te verstaan, want Van Raat is een hartstochtelijk pleitbezorger van hedendaagse muziek. Die liefde mag hij dit seizoen belijden in een eigen concertserie, Ready for Ralph?. Het komende programma is gewijd aan Jonathan Harvey en Olivier Messiaen, het daaropvolgende aan nieuw werk van Anthony Fiumara en Frederic Rzewski.
De Amerikaan Rzewski is een van Van Raats favorieten: niet voor niets werd het feestje met diens muziek in- en uitgeluid. Vooral het Piano Piece no. 4 is een verbijsterende rondreis door de meest uiteenlopende idiomen, aangedreven door een vrijwel permanent trommelvuur van snelle noten.
Van Raat, die al bijna vijftien jaar actief is op binnen- en buitenlandse podia, liet opnieuw horen dat hij bij zulke technische uitdagingen nooit de spirituele dimensie uit het oog verliest. Die kwaliteit heeft hij ongetwijfeld te danken aan zijn oude leermeesters Ton Hartsuiker en Willem Brons, die beiden een bijdrage leverden aan de feestelijkheden. Hartsuiker voerde zijn gehoor mee naar het compositorisch pionierswerk dat Louis Andriessen en Hans van Sweeden verrichtten in de jaren vijftig. Brons leverde een piekervaring met een messcherpe, geladen vertolking van Bachs Chromatische Fantasie. Prikkelend was ook Scarlattimix, waarin componist-pianist Guus Janssen de oude barokcomponist onderwerpt aan een fantastisch proces van recycling.
De tweede helft van het feestje speelde zich af in de Grote Zaal, waar de stemming wat inzakte, hoewel Johan Luijmes nog voor tegenwicht zorgde met twee klinkende Messiaen-vertolkingen, op het nog altijd wat ruwgebolsterde Doelenorgel. In Onyx, een nieuw werk van Bart Spaan, imponeerde de 24-jarige Ilonka Kolthof met haar trefzeker en genuanceerd fluitspel, maar het stuk bleef steken in pianogons en fijnzinnige klanknuances. En Spiegel im Spiegel, van de neo-middeleeuwer Arvo Pärt, klonk voortreffelijk onder handen van Van Raat en blokfluitist Erik Bosgraaf, maar heeft een nogal hoog nieuwe-kleren-van-de-keizergehalte. Nee, dan liever de ongegeneerd spetterende Er is er een jarig-orgelimprovisatie waarmee Janssen een bos muzikale kaarsjes op Van Raats verjaarstaart plantte.
© Frits van der Waa 2012
