de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 23 mei 2012
Bruckners Negende uitgebouwd
Bruckner: Negende Symfonie (vierdelige versie). Berliner Philharmoniker o.l.v Rattle. EMI.
De muziek van Anton Bruckner noodt liefhebbers uit zich erin te begraven en er liefst ook nog flink in te gaan spitten. Dat geldt dubbel en dwars voor de Negende, waarvan het slotdeel onvoltooid is gebleven. Om te voorzien in die lacune hebben vier experts meer dan twintig jaar gesleuteld aan de nagelaten schetsen. Ze claimen dat ze aan het eindresultaat minder dan 15 procent zelf hebben moeten toevoegen of reconstrueren.
De vrucht van hun arbeid is nu op cd vastgelegd door de Berliner Philharmoniker en dirigent Simon Rattle. De inzet van zo'n topteam mag natuurlijk al gelden als een officieel bewijs van goedkeuring.
De gereconstrueerde finale is in menig opzicht overtuigend, met een rusteloos 'toccata'-thema en fraaie koraalpassages. Ze heeft alleen niet de absorberende dramatiek die de voorgaande drie delen in Rattles interpretatie kenmerkt. Dat zou aan de muziek kunnen liggen, maar net zo goed aan het feit dat Rattle, anders dan bij die eerste drie delen, niet zijn hele leven de tijd heeft gehad om zijn visie te verdiepen.
Om kort te gaan, een bijzondere en lovenswaardige onderneming, maar net als bij vrijwel alle voltooide onvoltooide werken van grote componisten zal het resultaat wel altijd omstreden blijven.
Massenet: Mélodies. Sabine Revault d'Allonnes en Samuel Jean. Timpani.
Jules Massenet, overleden in 1912, valt een beetje in het niet tussen de vele componisten die dit jaar herdacht worden. Ten onrechte: de verzameling liederen op deze cd biedt vele treffende illustraties van zijn vermogen om de sfeer en de strekking van een tekst muzikaal in het hart te treffen. Het is bij het eerste onderdeel, een cylus met de titel Expressions lyriques wel even wennen dat flinke delen van de tekst niet gezongen, maar gedeclameerd worden. Sopraan Sabine Revault d'Allonnes doet dat overigens zo natuurlijk dat het al snel niet meer stoort. Toch is het wel prettig dat in de overige vijftien liederen de stem op de gebruikelijke manier wordt behandeld. Zo lang Revault d'Allonnes het lage en middenregister mag aanhouden, is haar vertolking exemplarisch, met gedoseerd vibrato, heldere dictie en subtiele accenten waar de tekst dat vraagt. Verder verdient ze een tien voor vlijt, want, och heden, wat moet ze hard werken op die hoge noten.
© Frits van der Waa 2012
