de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 25 augustus 2012
De passages in blauw hebben de krant niet gehaald.
Opera Spanga overspant de eeuwen met Stuyvesant
Stuyvesant Zero (Caroline Ansink)/Donna Giovanna (Mozart/Van Bergeijk) door Opera Spanga o.l.v Corina van Eijk en Ezequiel Menalled. 22/8 op locatie in Wolvega en Spanga. operaspanga.nl.
Eeuwige conflicten, daarover gaat het in Stuyvesant Zero, de nieuwste voorstellling van Opera Spanga. De opera is gecomponeerd door Caroline Ansink naar aanleiding van het feit dat Pieter Stuyvesant 400 jaar geleden werd geboren – nabij het Friese plaatsje Spanga. Librettist Jonathan Levi maakt behendig gebruik van het feit dat de woonstee van deze allesbehalve ruimdenkende directeur-generaal van Nieuw-Nederland indertijd praktisch op dezelfde plaats stond als de Twin Towers.
Om zich daarheen te verplaatsen moet het publiek eerst op de fiets, want de eerste akte van deze middagvoorstelling wordt gespeeld op een opgeworpen dijklichaampje buiten Wolvega. Daar is te zien hoe Stuyvesant (Marcel van Dieren) zich verzet tegen de komst van een joodse ondernemer (Sinan Vural, een soepele tenor). Nog hondser is hij tegen diens zwarte concubine Esther (Pearlmira Vincent). In het halve uur dat dit bedrijf in beslag neemt, komt het conflict niet tot een oplossing. Helaas blijven de Engelstalige dialogen, begeleid door een vijfkoppig orkestje met vooral lage instrumenten, nogal steken in de stroeve praatzang die zo dikwijls in Nederlandse opera's te horen is. Daarentegen gaat regisseuse Corina van Eijk inventief om met de natte en droge mogelijkheden van de buitenlocatie.
Tussen de beide bedrijven door neemt het publiek deel aan een 'debat' over intolerantie, waarin gespreksleider Bahram Sadeghi door de aanwezigen te ondervragen aantoont dat praktisch iedereen op een of andere manier wel iets tegen 'de anderen' heeft. Op zijn minst tegen de intoleranten.
Het tweede deel, gespeeld op het plein voor het gemeentehuis van Wolvega, spiegelt de problematiek aan de actualiteit. Vural speelt hier een ruimdenkende imam, die bij Ground Zero het Peter Stuyvesant Islamic Centre heeft opgericht. Maar een nazaat van Stuyvesant verzet zich daartegen. Van Dierens geblondeerde kuifje maakt ondubbelzinnig zichtbaar wie hij werkelijk voorstelt en dat geldt ook voor zijn assistente, een Nederlandse, uit Afrika afkomstige politica die haar eigen redenen heeft om de islamitische denkwereld te veroordelen.
Dit bedrijf is bondiger, en muzikaal veel levendiger en sterker, met slangachtige melodische tegenstemmetjes in de begeleiding en zowel aan het begin als het slot indrukwekkende elegische ensembles.
Klara Uleman, vaste stersopraan van Spanga, komt in beide aktes als 'echtgenote van' wat minder uit de verf, maar schittert als hoofdrolspeelster in de film Donna Giovanna die 's avonds wordt vertoond in een speciaal ingerichte drive-in-bioscoop. De Spanga-voorstelling van 2008 is knap in film omgezet, maar heeft als extraatje dat de muziek is 'gedecomponeerd' door Floris van Bergeijk, die vorig jaar Verdi's Falstaff met succes onder handen nam. Mozarts muziek verdraagt zulke ingrepen helaas minder goed. Bovendien doen die afbreuk aan de muzikale gevolgen van de confronterende omkering tussen de seksen die Van Eijk hier loslaat op Mozarts meesterwerk. Dat neemt niet weg dat ze in beide producties het menselijk tekort met een bijzonder scherp ontleedmesje weet bloot te leggen.
In de krant bleef er van de laatste alinea dit over:
De voorstelling is aangekleed met twee extra's: een 'debat' over intolerantie en 's avonds is in een speciaal ingerichte drive-in-bioscoop is de film Donna Giovanna te zien, de Spanga-voorstelling van 2008 met muziek van Floris van Bergeijk. Mooi om te zien hoe in beide opera's het menselijk tekort met een bijzonder scherp ontleedmesje wordt blootgelegd.
© Frits van der Waa 2012
