de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 11 december 2012
Imposant optreden van klankvirtuoos Loeganski
Janacek, Wagner, Liszt en Rachmaninov, door Nikolaj Loeganski. 9 december, Concertgebouw, Amsterdam.
Op een zeer mat beschenen podium opende Nikolaj Loeganski zondag zijn imposante bijdrage aan de serie Meesterpianisten heel toepasselijk met In de mist van Janacek. Schoorvoetende muziek maakte plaats voor jachtige, wat weerbarstige noten, waartussen de 40-jarige Rus fraaie verbindingslijnen trok.
De pianistische dauwdruppeltjes die Loeganski in zijn opening rondstrooide, maakten in Wagners Isoldes Liebestod plaats voor grote, plooibare tremologolven en in Liszts Les jeux d'eaux à la Villa d'Este voor ware fonteinen van klank. De pianist handhaafde in het golvende geklater de delicatesse, en ging ook in het daaropvolgende, expansieve Villa d'Obermann niet over de schreef, al scheelde het weinig.
Hoofdschotel vormde Rachmaninovs zelden gespeelde Eerste pianosonate, die Loeganski onlangs op de plaat heeft gezet. Rachmaninov is een componist die zo veel textuur in zijn muziek stopt dat er menigmaal niets anders overblijft. De thema's lossen als het ware in zichzelf op: uit melodische draden vlecht hij hele kluwens, die vervolgens uitdijen tot complete notencascades. De harmonie komt daarbij dikwijls lange tijd niet van haar plaats, en het materiaal draait rond als in een centrifuge.
Het is Loeganski's verdienste dat hij in al die bewegingen duidelijk maakt hoe de hoofdlijnen telkens weer opkomen uit het decor om er dan weer door overwoekerd te worden. Hij verleent de muziek grote waardigheid, maar het mooist zijn die schaarse momenten waar er in de vorm van donzige akkoorden of feeërieke sluierklanken wat licht door het struikgewas breekt.
© Frits van der Waa 2012
