de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 29 april 2013
Eén wonderkind maakt nog geen muziekmekka
Rachmaninov en Rimski-Korsakov o.l.v. Christian Vásquez 26/4, Dr. Anton Philipszaal, Den Haag.
Het succes van El Sistema, het Venezolaanse muziekeducatieprogramma, gonst de hele wereld rond. Hoewel het plan om kinderen uit achterstandsgezinnen door middel van muziek te verheffen al in 1975 werd bedacht, wordt het vooral geassocieerd met het linkse regime van Hugo Chávez. Het blijkt een prachtige methode talenten te ontdekken en te ontwikkelen. De personificatie daarvan is Gustavo Dudamel, die nu, op zijn 32ste, al een wereldberoemd dirigent is.
Maar één wonderkind maakt nog geen muziekmekka. Dat was vrijdag te horen bij het Residentie Orkest, waar de hoofdrol was toebedeeld aan twee Venezolaanse musici, dirigent Christian Vásquez en pianiste Gabriela Montero. Vásquez (29) is net als Dudamel een ontdekking van El Sistema, anders dan Montero (42), die een verklaard tegenstander is van het Venezolaanse regime, maar El Sistema beschouwt als 'een van de weinige dingen die werken' in haar vaderland.
De samenwerking tussen hen beiden in Rachmaninovs Tweede pianoconcert verliep niet optimaal. Het orkest hobbelde af en toe achter de gretig in de toetsen grijpende pianiste aan. Ook in overige opzichten overtuigde de vertolking niet erg. Rachmaninovs muzikale idioom is niet bepaald veelzijdig en vraagt om meer dan het breed uitstallen van weidse melodieën. Zowel bij de soliste als bij de dirigent schortte het aan aandacht voor detail.
Montero nam in haar toegift wel weer iedereen voor zich in, door een door het publiek opgegeven thema improviserend uit te werken tot een even inventieve als trefzeker gebrachte fantasie in romantische stijl.
Het geheel Russische programma vervolgde met Rimski-Korsakovs Shéhérazade, ook een werk dat het vooral moet hebben van zijn melodische golfslag, maar wel uitblinkt door boeiende instrumentale combinaties. Maar onder handen van Vásquez werd het een eendimensionale gebeurtenis. Hij dirigeert symmetrisch, met twee handen tegelijk, alsof hij de was ophangt, wat er zwoegerig uitziet en op den duur natuurlijk ook zo gaat klinken.
Vásquez mag morgen het Koninginnedagconcert dirigeren, een taak die normaal aan de chefdirigent toevalt, maar het Residentie Orkest zit al een jaar zonder. Daar doen honderd kinderen aan mee die deelnemen aan het op El Sistema geïnspireerde project The Residents, dus dat zal hem wel vast wel goed afgaan. Maar voor het grote repertoire heeft hij vooralsnog niet genoeg in zijn mars.
© Frits van der Waa 2013
