de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 21 november 2013
Vijftigvingerig eerbetoon aan Egorov
A tribute to Youri Egorov. 16 november, Muziekgebouw, Amsterdam.
'Een poëet, een innemend en bescheiden mens – te bescheiden misschien.' Er trilt iets in de stem van Marco Riaskoff als hij over Youri Egorov praat. 59 jaar zou hij nu zijn geweest, de Russische meesterpianist die, in de woorden van Riaskoff, destijds zijn manager, 'als een paradijsvogel' Nederland binnenkwam. Egorov, toen 22, wist dat hij met zijn homoseksuele geaardheid geen toekomst zou hebben in de Sovjet-Unie. Maar hij vluchtte zijn noodlot tegemoet. Op 16 april 1988, een kwart eeuw geleden, stierf hij aan de gevolgen van aids, een ziekte waartegen toen nog niets viel uit te richten
Egorov was een van de heel groten. Onuitwisbaar voor wie erbij was, is de herinnering aan zijn laatste optreden in het Concertgebouw, in 1987: zwak, ziek en sterk vermagerd speelde hij Schuberts Moments musicaux op een bovenwereldse manier, alsof niets er meer toe deed.
Zo'n staat van ultieme onthechting kun je van de vijf pianisten die in het Amsterdamse Muziekgebouw een hommage aan hem brengen niet verlangen. Alle vijf maken ze deel uit van de jury bij het internationale concours van het Young Pianists Festival, dat wordt afgesloten op 24 november.
Op een groot beeldscherm zijn hun verrichtingen ook in close-up, wat een extra dimensie geeft aan hun spel. Zo zijn de ietwat gemaniëreerde vingerbewegingen van de Bulgaar Emile Naoumoff in curieuze tegenspraak met de ketsende fortissimo's waarin hij soms uitbarst tijdens die hij in Ravels Valses nobles et sentimentales. Omgekeerd weerspiegelen de handen van Boris Berman de totale controle waarmee hij helderheid schept in Prokofjevs Vijfde sonate. Gevoelvol en ingetogen spel is te beluisteren bij de Franse pianiste Anne Queffélec en de Rus Evgeni Koroliov. Queffélec speelt pianobewerkingen van barokmuziek, met scherp oor voor de polyfonie, een tikje poezelig. Koroliov komt met zijn vertolkingen van zes Debussy-preludes in de buurt van Egorov, maar doet er iets te veel pedaal bij om diens luciditeit te evenaren. Van een totaal andere orde is het spel van Jorge-Luis Prats. In zijn virtuoze spel hoor je geen toetsen meer, alleen maar schitterend geëtaleerde klank. De ware hommage aan Youri Egorov is de tien cd's omvattende doos met gerestaureerde opnames die bij dit concert worden gepresenteerd. Net als bij Mozart, John Lennon en Marilyn Monroe en andere jonggestorvenen heeft de roem van Egorov een extra glans: die van de eeuwige jeugd.
© Frits van der Waa 2013
