de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 9 december 2013
Gezeul met een kruis
Irrsal - Forbidden Prayers, door Dietrich Henschel, Clara Pons en het Rotterdams Philharmonisch Orkest o.l.v. Otto Tausk. 6/12, De Doelen, Rotterdam.
Onder de titel Forbidden Prayers bracht het Rotterdams Philharmonisch Orkest vrijdag een audiovisuele productie rond de Mörike-liederen van Hugo Wolf. Een wat merkwaardige titel, omdat er in de voorstelling geen woord Engels valt. In de veertien liederen die bariton Dietrich Henschel zong, komt een dergelijke zinsnede ook niet voor.
Boven het orkest hangt een projectiescherm waarop de visuele component wordt vertoond die regisseuse Clara Pons heeft gemaakt. Een uur lang is daar te zien hoe een geestelijke, gespeeld door Henschel zelf, worstelt met de verlokkingen des vlezes. Dat is precies de situatie van Mörike toen hij deze gedichten op papier zette.
Pons' locaties zijn wonderschoon: een rustiek kerkje, een idyllisch bergmeertje, sombere wolken. De 20ste eeuw moet hier nog aanbreken, wat klopt met de sterfdata van Mörike en Wolf. Er wordt niet gesproken in deze 'verfilming', maar in de soms minutenlange pauzes tussen de liederen is wel omgevingsgeluid te horen. Henschel zingt de broeierige liederen schitterend en doorleefd, met een machtig geluid dat bijna in tegenspraak lijkt met zijn spichtige gestalte, en het orkest, aangevoerd door Otto Tausk, steekt de landschappen op het doek naar de kroon op het punt van sfeer en kleur.
Voor het overige is dit product vooral quasidiepzinnig en pretentieus. De gekwelde blikken waarmee de hoofdpersoon de camera in staart, worden al snel onverdraaglijk. Helemaal tenenkrommend is de christelijke symboliek die er aan alle kanten van afdruipt, vooral wanneer Henschel/Mörike in de modderige bossen met een groot houten kruis loopt te zeulen. Verder zien we hoe hij tussen de bomen door gluurt naar een mollige blondine die meer dan eens uit de kleren gaat en zich onderdompelt in beek en meer (allemaal kuis en zedig gefilmd, daar niet van).
Het Nederlandse publiek was er waarschijnlijk meer bij gebaat geweest als in plaats daarvan de teksten zichtbaar waren gemaakt. Bij een gewoon concert kun je die tenminste meelezen. Deze natte priesterdroom geeft niet alleen een eenzijdige inkleuring aan Mörikes liederen, maar leidt ook nog de aandacht af van de muziek.
© Frits van der Waa 2013
