de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 25 juni 2014
Gedistingeerd spel
Theo Olof, violinist. Document (5 cd's en 2 dvd's).
In 2012, het Bommeljaar, werd Theo Olof verkozen tot Heer van Stand. Het was zijn laatste wapenfeit; hij overleed in oktober van dat jaar, 88 jaar oud. Op zijn 70ste had hij afscheid genomen van het podium, maar zijn faam als violist leefde nog steeds voort. Ook de plannen voor een grote verzamelbox met belangrijke opnamen waren al in de maak.
Die doos, een initiatief van producer Okke Dijkhuizen, is er nu, en het is een waar monument, waaruit bovendien blijkt dat de heer van stand wel degelijk zin voor avontuur had.
Drie van de vijf cd's zijn gewijd aan vioolconcerten van Nederlandse componisten, reikend van dat van Willem Pijper uit 1939 tot dat van Tristan Keuris uit 1984. Een deel van die werken is geschreven voor Olof zelf en er zit veel moois bij; het concert van Ton de Leeuw bijvoorbeeld en Quaterni II van Jan van Vlijmen. Olofs oude kompaan Herman Krebbers is eveneens van de partij, in een concert voor twee violen van Badings. Werk van Hartmann, Berg en Britten zorgt voor een grensoverschrijdend beeld.
Het Concertgebouworkest en het Radio Filharmonisch Orkest hebben een belangrijk aandeel. De opnamen, merendeels uit omroeparchieven en soms een halve eeuw oud, zijn verrassend goed. Dat geldt ook voor de cd met kamermuziek die eveneens veel 20ste-eeuws werk bevat. Olofs gedistingeerde spel komt hierin nog markanter naar voren en veel van deze werken krijgen extra cachet door de gave, kleurgevoelige begeleiding van pianiste Janine Dacosta.
Het meest gedateerd zijn nog de filmdocumenten op de dvd's, al is het natuurlijk leuk om Olof ook echt aan het werk te zien in Brahms' vioolconcert. En het verslag van zijn speurtocht naar een luthéal – een zonderling, als een cimbalom klinkende pianovariant die Ravel facultatief voorschrijft in zijn Tzigane – is meer dan een curiosum.
City Noir/Saxophone Concerto. St. Louis Symphony olv Robertson. Nonesuch.
John Adams begint tegen de 70 te lopen, maar hij slaagt er verbazend genoeg nog steeds in om zich als componist te verjongen, al produceert hij van tijd tot tijd ook wel muziek die tegen de kitsch aan zit. Zo niet in de twee werken op deze cd, die beide zijn aangedreven door het fabelachtige spel van saxofonist Timothy McAllister.
City Noir – ook te beluisteren op YouTube – is een symfonische extrapolatie van het type filmmuziek uit de jaren vijftig, geboren uit de frustratie dat die pakkende klanken eigenlijk altijd na hooguit een minuut weer voorbij waren. Adams slaagt in grootse stijl. Wat een meeslepende muziek is dit, desolaat soms, dan weer luidruchtig, heerlijk bekend en toch niet triviaal. Nu is het nog wachten op een regisseur die een film bij dit stuk wil maken.
Het vorig jaar voltooide saxofoonconcert is milder en heeft een jazzy losheid die het behoedt voor de oeverloosheid die bijvoorbeeld Adams' Vioolconcert aankleeft.
© Frits van der Waa 2014
