de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 19 november 2014
Loepzuivere passie in Monteverdi-madrigalen
Monteverdi: Madrigali Vol 2. Les Arts Florissants o.l.v. Paul Agnew. Les Arts Florissants Editions.
Negen boeken met madrigalen schreef Monteverdi, bij elkaar ruim 160 stuks, die zo ongeveer zijn hele scheppende leven omvatten. Daarin is ook te horen welke verbijsterende voorwaartse schreden hij maakte. Monteverdi wortelde in de Renaissance, maar vond praktisch eigenhandig de barokmuziek uit. Sporen zijn al te horen in de madrigaalcollectie die Les Arts Florissants heeft bijeengezongen uit de boeken 4, 5 en 6.
Zo zijn er madrigalen die niet langer zuiver vocaal zijn, maar begeleid worden door een continuogroep, zoals hier het befaamde Lamento d'Arianna.
Het genot én de smart van de liefde waren een onuitputtelijke bron voor Monteverdi. De zangers en instrumentalisten van Les Arts Florissants brengen zijn werk met loepzuivere passie. Even hadden we de indruk dat we iets gemist hadden, maar dit doosje, Vol.2, is wel degelijk de eerste aflevering van de reeks. Vol.1, gewijd aan Boek 1-3, en Vol. 3, met een selectie uit de laatste drie, moeten nog verschijnen. Blind aan te raden.
Berg - Zemlinsky: Lieder. Katrien Baerts, Het Collectief o.l.v. Reinbert de Leeuw. ZZT.
Voor een keertje opereert Reinbert de Leeuw niet met zijn vertrouwde Asko/Schönberg, maar met het Brusselse ensemble Het Collectief. Onderwerp van hun jongste cd zijn ensemblebewerkingen die De Leeuw maakte van componisten uit de Tweede Weense School, naar het voorbeeld van Schönberg, van wie een pocketversie van Busoni's Berceuse elégiaque is opgenomen.
Het is onbestemde muziek met schitterende nevelklanken. Die krijgen een logisch vervolg in De Leeuws arrangement van Alban Bergs Sieben frühe Lieder, waarin de troefkaart van de cd verschijnt: het frisse en toch volwassen geluid van sopraan Katrien Baerts. Ook in Zemlinsky's Maeterlinck-Gesänge speelt ze de hoofdrol. Curieus, maar karakteristiek in al deze bewerkingen is de verbindende rol van het harmonium. Het laatste werk, Weberns Passacaglia, is het turbulentst, maar heeft ook momenten van grote bezonkenheid.
The Hilliard Ensemble: Transeamus. ECM.
Transeamus - 'we gaan voorbij' - luidt de titel van de recentste en tevens laatste cd van het Hilliard Ensemble. De vier kwelende heren houden er na veertig jaar mee op. Met dit zwanenschijfje keren ze terug naar de oude muziek waarmee ze zijn begonnen en die hun altijd lief is gebleven. Het is ook bijzondere, vaak innige en dikwijls onverwacht afwisselende muziek, deze fraaie collectie meerstemmige hymnen van meest anonieme componisten uit de 15de eeuw.
De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat je het klimmen der jaren soms een beetje kunt horen, vooral in het openingsmotetje. Maar aan de karakteristieke fluwelen stembanden van counter David James is geen rafeltje te bekennen.
© Frits van der Waa 2014
