de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 23 maart 2015
Rinkelbelletjes en doodsgedachten
Verdi, Torstensson en Pizzetti door het Groot Omroepkoor o.l.v Gijs Leenaars. Gezien: 21/3, Concertgebouw, Amsterdam.
Vroeger gingen de composities van Klas Torstensson over ijs of ijzer, maar toen al kon zijn werk niet worden beticht van kilheid. Onder het avantgardistische, cerebrale oppervlak gloeide altijd een onmiskenbare hitte. De in Nederland woonachtige, internationaal bekende Zweed is zich steeds meer gaan bezinnen op het verleden, zoals te horen was in zijn nieuwe grote koorwerk Arcadia 1689.
Waar Torstensson in zijn Isogloss uit 1985 de koorzangers nog uitrustte met megafoons en latten die tegen elkaar moesten worden geslagen, hanteerde het Groot Omroepkoor nu slechts bescheiden rinkelbelletjes. In zes delen neemt de componist in ietwat geabstraheerde vorm het gehele leven van de Zweedse koningin Christina door.
De titel van het stuk verwijst naar haar sterfjaar en het is dan ook doortrokken van doodsgedachten en ootmoed. De allereerste aanhef is ontleend aan het madrigaal O morte van Alessandro Scarlatti, dat later in de compositie verschijnt als citaat. Maar tegenover het vergeestelijkte plaatst Torstensson het wereldse: in de proloog klinken de schelle stemmen van marktkooplieden, in het opwindende vierde deel gaat het over heksenvervolgingen en het derde deel is een strelende liefdeszang.
Boeiend is vooral de synthese die Torstensson tot stand brengt tussen betrekkelijk traditionele elementen en een voortdurend vertakkende meerstemmigheid, die nu eens leidt tot schroeiende akkoorden en klank
wemelingen en dan weer tot een fascinerende gelaagdheid, waarin spreekstemmen, quasi-primitieve mannenzang en sereen voortschrijdende vrouwenvocalen onafhankelijk maar toch organisch samengaan.
© Frits van der Waa 2015
