de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 19 oktober 2015
Pijpers Derde Symfonie bevestigt faam als belangrijkste componist
Pijper, Wagemans en Adams door het Rotterdams Philharmonisch Orkest en het Doelenkwartet o.l.v. Reinbert de Leeuw. 16/10, De Doelen, Rotterdam.
'Willem Pijper heeft de pech gehad dat vooral zijn saaiste stukken nog vaak werden gespeeld', aldus componist Peter-Jan Wagemans, voorafgaand aan de gedenkwaardige uitvoering van Pijpers Derde Symfonie door het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Ze hebben in Rotterdam wel wat met Pijper, omdat hij van 1930 tot 1947 directeur was van het Rotterdams Conservatorium. En omdat hij in die tijd gold als Nederlands belangrijkste componist.
Die Derde, gecomponeerd in 1926, bevestigt die faam. In amper twintig minuten passeert een panopticum aan muzikale ontwikkelingen, dat desondanks een coherente indruk maakt. Hoewel Pijper anders dan de ultramodernen van zijn tijd de toonladder niet afzwoer, deinsde hij er niet voor terug verschillende toonaarden of maatsoorten door elkaar te gebruiken.
Tegelijkertijd waaien er reminiscenties aan Spaanse muziek en jazz door zijn noten heen. Dirigent Reinbert de Leeuw benadrukte in zijn interpretatie de stekelige kanten van Pijper, maar schonk ook alle aandacht aan de vernevelingen en de zwoelte die intreden na het enerverende begin.
Peter-Jan Wagemans is ook verbonden aan het Rotterdams conservatorium; de uitvoering van zijn Gravity Music sloot mooi aan op het werk van Pijper, al is het tachtig jaar later gecomponeerd. Het suggereert weidse perspectieven, dankzij Wagemans' magische orkestratiekunsten. De opwindende afsluiting van het programma, Absolute Jest van John Adams stamt uit 2011. In dit werk voor strijkkwartet en orkest wordt een minimalistisch discours opgebouwd uit gerecycled materiaal van Beethoven, wat gekke kiekeboemomenten oplevert.
© Frits van der Waa 2015
