de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 21 december 2015
Droomcast voor Lohengrin
Lohengrin, van Richard Wagner, door het Koninklijk Concertgebouworkest en solisten o.l.v. Mark Elder en Caecilia Thunnissen 20/12, Concertgebouw, Amsterdam. Radio 4: 27/12, 14.00.
In aanmerking genomen dat zich in het laatste kwartier van Wagners Lohengrin twee tot drie sterfgevallen voordoen, bleef het vrijdag op het podium van het Concertgebouw erg rustig tijdens de semi-concertante uitvoering van de opera. Bariton Evgeny Nikitin, die als Telramund eigenlijk door Lohengrin aan het zwaard moest worden geregen, spreidde op gezag van regisseuse Caecilia Thunnissen een rode mantel uit over de trap, waarin dankzij effectieve belichting een plas bloed te herkennen viel. Katarina Dalayman, de kwade genius Ortrud, bleef aan het eind fier overeind in plaats van verpletterd ineen te zijgen en hetzelfde gold voor Elsa van Brabant (Camilla Nylund) die volgens Wagner entseelt moet sterven in de armen van haar teruggevonden broeder. Die broer was er ook niet, maar dat komt doordat Wagner hem pal voor het slot als een konijn uit zijn operahoed tovert.
Echt serieus kun je ze niet nemen, de al te nobele Graalridder Lohengrin en de al te onnozele Elsa, die zijn naam niet mag vragen, maar het toch doet. Wagner heeft hun zang omlijst met de schitterendste majeurklanken en niet te vergeten met de ijle smachtende dissonanten waarmee de opera begint en die weerkeren als Lohengrin zijn identiteit onthult. Pakkender zijn de onheilszwangere verminderde septiemakkoorden die vooral in het tweede bedrijf opgeld doen wanneer de twee booswichten hun snode plannen beramen en intussen elkaar beschuldigen.
Het Koninklijk Concertgebouworkest had voor deze gebeurtenis een droomcast geëngageerd, met voorop tenor Klaus Florian Vogt, de beste Lohengrin-zanger van dit tijdsgewricht. Zijn uiterlijk houdt het midden tussen Hans Klok en een niet te erg uitgedijde Gérard Depardieu, maar zijn stem is zo klaar, zuiver en sterk dat ook zijn eenzijdig acteren – maar wat moet je ook met die onkreukbare goedbloed van een Lohengrin – er absoluut niet meer toe doet. De Finse stersopraan Nylund straalde eenzelfde reinheid en onschuld uit, die fraai contrasteerde met het net niet onbeheerste geluid van de intrigante Dalayman. Imposant was ook Falk Struckmann als koning Heinrich, en vermeldenswaard de bewegingskunstenaar die aldoor met een zwanenhals op zijn geheven arm moest rondlopen.
In combinatie met een monsterverbond van het Groot Omroepkoor en het Koor van de Nationale Opera, dat meewarig 'Wehe!' en heldhaftig 'Heil!' mocht zingen, en een Concertgebouworkest dat onder leiding van Sir Mark Elder – ingevallen voor een geblesseerde Andris Nelsons – op de toppen van zijn kunnen speelde, leidde het tot een adembenemende belevenis die beloond werd met een tien minuten durend applaus.
© Frits van der Waa 2015
