de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 4 november 2016
Muzikale raamvertelling
Orpheus, door Calefax en Remy van Kesteren.
Regie: Titus Tiel Groenestege. 1/11, Concertzaal Tilburg.
Herh.: Utrecht (4), Amsterdam (9), Leiden (12) en Rotterdam (13/11).
Het verhaal van de meesterzanger Orpheus, die zijn gestorven geliefde uit de onderwereld poogt terug te halen, is de oermythe over de macht van de muziek, die in de loop van vier eeuwen stof voor tientallen opera's heeft geleverd. Dat gegeven is nu ook opgepikt door het rietkwintet Calefax en harpist Remy van Kesteren. Hun gezamenlijk optreden krijgt een theatrale toets.
Orpheus is een soort muzikale raamvertelling. Er passeert een hele reeks composities de revue – welke dat zijn krijgt het publiek pas na afloop te horen – die aansluiten op de sfeer van het verhaal, dat tussen en onder het spelen door verteld wordt door de musici zelf. Regisseur Titus Tiel Groenestege, die de tekst heeft geschreven, stelt de muziek voorop en houdt de uitbeelding van het verhaal heel summier. We mogen Van Kesteren met zijn harp ongeveer vereenzelvigen met de lierspelende Orpheus – echt acteren doet hij niet.
De muzikanten krijgen hun tekst niet altijd even helder over het voetlicht, maar compenseren dat met meesterlijk spel. In anderhalf uur ontvouwt zich een soort medley, waarin robuuste barokmuziek naadloos aansluit bij de feeërieke klanken van Debussy en Ravel, doorspekt met iets eentoniger, improvisatie-achtige passages, gecomponeerd door Van Kesteren, die als toondichter toch wat bleek afsteekt naast zijn grote collega's.
Desondanks houden de spelers het vuur wonderwel gaande, met onder meer ontzagwekkend geknor op de contrabasklarinet, oorstrelende saxsolo's en, verrassend, een passage waar alle musici hun instrument inwisselen voor mbira's – Afrikaanse duimpiano's – en al tokkelend een onaards klanktapijt uitspreiden.
© Frits van der Waa 2016
