de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 9 december 2016
Nationale fagotheld levert spannend fagotconcert af
Bram van Sambeek: Fagerlund en Aho: fagotconcerten. Bis.
In Finland hebben ze wat met de fagot. Kalevi Aho componeerde aan het begin van deze eeuw concerten voor de fagot, de contrafagot en ook nog voor andere bromberen als de contrabas en de tuba. Bram van Sambeek, onze nationale fagotheld, levert op het Bis-label een spannende vertolking van het fagotconcert, een stuk met spannende harmonische ontwikkelingen, een schitterende passacaglia en een wervelend slotdeel, waarin het Finse Lahti Symphony Orchestra een stevig aandeel heeft.
Het orkest mag eveneens stevig uitpakken in het speciaal voor Van Sambeek geschreven fagotconcert van Sebastian Fagerlund (dezer dagen composer in residence bij het Koninklijk Concertgebouw). Het is een bezwerend werk waarin de solist, in de woorden van de componist, optreedt als 'bemiddelaar tussen de werkelijke en de geestenwereld'. Het volksmuziekachtige slot staat ondanks veel modernistische accenten duidelijk in een traditie en heeft wel weg van de finale van het vioolconcert van Sibelius.
De twee solostukken van Aho en Fagerlund zijn een mooie aanvulling. Hier komen de details en tintwisselingen van Van Sambeeks spel tot hun recht en is nog beter te horen wat een fantastische instrumentalist hij is.
Gesualdo: O dolce mio tesoro. Collegium Vocale Gent olv Herreweghe. Phi.
De madrigalen van Carlo Gesualdo horen tot de afgrondelijkste muziek die ooit is geschreven. En ook de teksten liegen er niet om. Het gaat hier, om maar een voorbeeld te noemen, over liefde die zo verzengend is dat de cupidootjes met brandende vleugels op de grond neervallen.
De adellijke componist vatte die liefde omstreeks 1600 in muziek met schokkende moderne melodiesprongen en akkoordwisselingen, die het vermogen van de zangers tot het uiterste op de proef stellen, en ging daar steeds verder in.
Met O dolce mio tesoro wijdt Collegium Vocale Gent zich aan de madrigalen uit het zesde en laatste boek. Met lichte ondersteuning van een luitenist, bereiken de solozangers in de fijngeslepen miniaturen – vaak niet langer dan 3 minuten – een volmaakt evenwicht tussen beheersing en gepassioneerdheid.
Vox Luminis: Kerll en Fux: Requiems. Ricercar.
In requiems geven componisten vaak het beste van zichzelf. Dat geldt zeker voor de Missa pro defunctis van Johann Caspar Kerll, waaraan het vocaal ensemble Vox Luminis en orkest l'Achéron fascinerende sonoriteiten ontlokken.
Dat Kerll een van de wegbereiders voor Johann Sebastian Bach was, is goed te horen aan bepaalde akkoordprogressies in het Dies Irae, die doen denken aan Bachs bekende motet Jesu meine Freude.
Het op gelijke leest geschoeide Kaiserrequiem van Johann Joseph Fux is ook niet te versmaden, maar minder verrassend.
© Frits van der Waa 2016
