de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 25 april 2017
Theater pur sang met hond in hoofdrol
A Dog's Heart, opera van Alexander Raskatov, door de Nationale Opera
o.l.v. Simon McBurney en Martyn Brabbins. 22/4, Nationale Opera & Ballet, Amsterdam.
Daar nog op 25, 28 en 30/4 en 2 en 5/5.
Een opera met een hond als hoofdpersoon, dat was nog nooit vertoond. En dat die hond beurtelings met een grauwende megafoonstem en een zoetgevooisde countertenor zong, was nog vreemder. Maar voor componist Alexander Raskatov, die zowel de lelijke grauwende buitenkant als de goede inborst van het dier wilde verklanken was het niet meer dan logisch.
A Dog's Heart, het grote succes van het Holland Festival 2010, wordt nu hernomen door de Nationale Opera, en het is weer geweldig. Raskatovs muziek is grotesk en collageachtig, met een buitengewoon scherp oor geschreven en uitgesproken Russisch in haar klankgeving. Het Nederlands Kamerorkest en dirigent Martyn Brabbins halen bij de caleidoscopische partituur het onderste uit de kan.
De troef van deze briljante productie is de nauwe samenwerking tussen Raskatov en regisseur Simon McBurney, die destijds met deze muziekdramatische versie van Boelgakovs novelle uit 1925 zijn eerste operaregie afleverde. McBurney is een theatermaker pur sang en glorieert met de levensgrote, door poppenspelers bediende hond Sjarik. De tragiek van Sjarik is dat hij, na een transplantatie met menselijke organen te hebben ondergaan, verandert in een mens. Deze mens, Sjarikov, blijkt een hondse, onbehouwen ploert. Ten slotte keert hij zich tegen zijn schepper, zodat die zich genoopt ziet de operatie ongedaan te maken.
De bezetting van de huidige uitvoeringen komt grotendeels overeen met die van zeven jaar terug. Nieuw zijn tenor Peter Hoare, die als Sjarikov iets minder eendimensionaal monsterlijk overkomt dan Alexander Kravets indertijd, de countertenor Andrew Watts die de aangename stem van de hond zingt, en tenor Alexey Sulimov als Sjvonder, de voorman van het bewonerscomité, dat steevast vergezeld gaat van variaties op het communistische marslied Broeders, verheft u ter vrijheid.
De vele personages draven door elkaar over een toneel dat wordt gedomineerd door een beweegbare wand met daarin een 4 meter hoge deur, die de nietigheid en het vruchteloos gewriemel van al die mensjes alleen maar benadrukt.
© Frits van der Waa 2017
