de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 24 november 2017
Bij Telemann verveel je je vier uur lang geen moment
Telemann: The Solo Fantasias. Saskia Coolen, Shunske Sato, Rainer Zipperling. Globe (3 cd's)
Je zou zeggen dat componeren voor een solo-instrument heel efficiënt is, je hoeft immers minder noten te schrijven. Keerzijde is dat het dan wel verdraaid goede noten moeten zijn. Bij Georg Philipp Telemann – wiens 250ste sterfdag dit jaar wordt gevierd – hoef je je daarover geen zorgen te maken. Deze ietwat onderschatte, maar ongelooflijk vaardige en productieve tijdgenoot van Bach en Händel schreef maar liefst drie bundels met solofantasieën, voor blokfluit, viool en viola da gamba.
Als je die allemaal bij elkaar op een driedubbel-cd zet, moet je het wel verdraaid goed doen. Dat is het drietal musici dat zijn schouders hieronder heeft gezet wel toevertrouwd. Shunske Sato (de nieuwe artistiek leider van de Nederlandse Bachvereniging) glorieert in de merendeels extraverte vioolfantasiëen. De gambafantasieën – wellicht de rijkste en gevarieerdste van het stel – krijgen in handen van Rainer Zipperling een eloquente vertolking.
Maar het verbazingwekkendst zijn de blokfluitfantasieën, waarin Telemann, anders dan bij de snaarinstrumenten, echt niet meer dan één toon tegelijk kon laten horen. Saskia Coolen lijkt haar instrument menigmaal te splitsen in een hoge en een lage fluit die om beurten een toon spelen, zodat een soort schijntweestemmigheid ontstaat. Bij dit album verveel je je vier uur lang geen moment. En als extraatje schuiven de musici ook nog even bij elkaar aan voor een triosonate.
Dolce Duello. Cecilia Bartoli & Sol Gabetta. Decca.
Aanstaande maandag staan ze op het podium van het Concertgebouw met een uittreksel van hun zojuist uitgebrachte cd: mezzo Cecilia Bartoli en celliste Sol Gabetta. De zuurstokkleurtjes en glamourfoto's van het album doen sterk denken aan een meisjesblad, maar de dames musiceren op volwassen niveau.
Opera-aria's waarin sopraan en cello met elkaar in de slag gaan vormen – uiteraard – het thema. Bartoli, die zich er met haar gebruikelijke energie in stort, heeft bovendien met een paar arias's van Caldara en Porpora enkele vergeten pareltjes aan de archieven ontrukt.
Maar nog stralender is de goudglanzende cellotoon van Gabetta, nu eens in driftige dialoog, dan weer in kwelende samenzang met de vocale partij. Met een vonkend celloconcert van Boccherini heeft zij het laatste woord.
Cipriano de Rore: madrigals. Graindelavoix. Glossa
Het eigenzinnige vocaal ensemble Graindelavoix, bekend om zijn schuurpapieren stemgeluid en incorporatie van volkspolyfonie, komt op zijn jongste cd met met madrigalen van Cipriano de Rore onverwacht welluidend uit de hoek.
Evengoed heeft de esthetische aanpak dezelfde signatuur. Wonderlijke buigingen en kleine versieringen doen de muziek op het randje van vals balanceren. Maar de harmonieën komen altijd weer orenscherpend op hun pootjes terecht. Zink- en snarenspel maken de luister van deze intrigerende vertolkingen compleet.
© Frits van der Waa 2017
