de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 8 januari 2018
Politiek en muziek bij I Solisti
Kagel en Andriessen, door I Solisti en Jan Decleir. 6 januari, Muziekgebouw, Amsterdam.
In optocht trekt de fanfare door de zaal, voorop acteur Jan Decleir met een rode Tommy Cooperfez op het magnifieke hoofd. Eenmaal op het podium zwijgt de muziek en stort de voorman zich in een oratie. In Der Tribun, oorpronkelijk een radiohoorspel, persifleerde Mauricio Kagel in 1979 de retoriek van dictators en politici. Op verzoek van het Vlaamse ensemble I Solisti heeft Dimitri Verhulst het werk van een nieuwe, Nederlandstalige tekst voorzien.
Die is, gezien Verhulsts voorkeur voor alliteraties en assonanties, een stuk barokker uitgevallen dan het origineel. De manier waarop clichés uit de band springen is bijzonder vermakelijk en Decleir benadrukt dit met perfect toegesneden dictie. Van tijd tot tijd valt het orkest in met een van Kagels Tien marsen om de overwinning te verspelen, waarbij vooral het aandeel opvalt van een zeer minderjarige speler die vaardig de grote trom hanteert.
Dit alles vormt slechts de opmaat voor een nog geruchtmakender stuk waarin politiek (verhuld in de in het Oud-Grieks gezongen tekst) een rol speelt. Met De Staat legde Louis Andriessen in 1976 zijn eerste muzikale geloofsbrief van formaat neer. Het werk, dat kan worden gezien als een scharnierpunt (of knuppel in het hoenderhok) in de Nederlandse muziekgeschiedenis, wordt niet vaak uitgevoerd. I Solisti brachten het eerder in België en Den Bosch. Twee identieke ensemblehelften leveren met stalen vrouwenstemmen, blaffende trombones en pulserende lijnen die ongrijpbaar in elkaar grijpen een onstuitbare maximalisering van het minimalisme. De uitvoering van I Solisti, geleid door Etienne Siebens, is exemplarisch en heeft een hoog-energetische waarde.
© Frits van der Waa 2018
