de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 23 april 2018
Behendige componist Dove heeft affiniteit met menselijke stem
Unheard Music Festival, door het Matangi Kwartet e.a. 21 april, Korzo, Den Haag.
Of het nu wel zo vleiend was om de hoofdpersoon van een festival met 'ongehoorde muziek' te zijn, wilde interviewer Thea Derks weten. Waarop componist Jonathan Dove natuurlijk moest uitleggen dat hij toch echt geen onbekende is in Nederland, vooral omdat er hier sinds 2000 al drie opera's van hem zijn opgevoerd. Maar, het is waar, de kamermuziek van de 58-jarige Engelsman is hier niet erg bekend, net zo min overigens als die meer dan tien andere opera's die hij op zijn naam heeft. Dankzij het Matangi Kwartet, initiatiefnemer van het Unheard Music Festival, werd Dove's muziek het afgelopen weekeind uitgebreid in het zonnetje gezet.
Het bleek een onvast zonnetje, met een paar langstrekkende wolken. De somberste was wel de amateuristische, veel te lange en nietszeggende documentaire over Dove's liedcylus Who wrote the book of love?, waarin de componist zelf niet meer is dan een figurant. En bij de uitvoering van het werk uit 2014 – een Nederlandse première – werd bariton Wiebe-Pier Cnossen geplaagd door stemproblemen. Het belette hem niet om, krachtig geruggensteund door het Matangi Kwartet, tot een vrij overtuigende uitvoering te komen.
In zeventien delen van sterk wisselende lengte bezingen Dove en zijn tekstdichter Alasdair Middleton de vele gedaanten van de liefde, inclusief de wrange ondertonen die dit verschijnsel met zich brengt. Dat ook de muziek rijkgevarieerd is, ligt in de rede. Dove spreekt uiteenlopende registers aan, van volks tot verheven en van minimal tot music hall, en de behendigheid waarmee hij dat doet houdt het werk overeind.
Zo gaat het ook in zijn strijkkwartet Out of Time, waarvoor de Matangi's zich op hoog niveau het vuur uit de sloffen speelden. De klank en de schrijfwijze zijn pakkend en overtuigend, de vorm – zes ongelijke deeltjes – is dat minder. Maar ook hier hoor je net iets te vaak waar hij de mosterd gehaald heeft. Er passeren amalgamen van John Adams en Bartók, terwijl in het laatste deel een ontmoeting plaatsvindt tussen Arvo Pärt en Samuel Barber. Alle componisten bouwen in zekere zin op het werk van hun voorgangers; bij Dove rijst soms de vraag in hoeverre zijn eigen stem – die hij wel degelijk heeft – daarin overeind blijft.
Eigenzinnig is de manier waarop hij in het octet An Airmail Letter from Mozart aan de haal gaat met een divertimentothema van zijn grote collega, terwijl hij in Ludwig Games geestig de vloer aanveegt met Beethovens krasse contrasten. Maar de menselijke stem is het medium waarmee hij de meeste affiniteit heeft. Het gaafst waren uiteindelijk twee onpretentieuze koorzettingen met prikkelende doch uitgebalanceerde harmonieën, op hoog niveau vertolkt door acht zangers van het koor PA'dam onder leiding van een dirigente wier naam ontbrak in het al te summiere programmablaadje: Maria van Nieukerken. Onthoud die maar.
© Frits van der Waa 2018
