de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 24 augustus 2018
Listigheden van Byrd
Richard Egarr: One Byrde in Hande. Linn.
Musici houden natuurlijk altijd van de muziek die ze spelen, maar bij Richard Egarr spat die liefde er bij elke noot vanaf. Het gaat om de muziek van William Byrd (ca. 1540-1623). Egarr speelt diens werk op een niet al te luidruchtig, fijn ronkend klavecimbel, een door Joel Katzman gebouwde kopie van een Ruckers-instrument uit Byrds tijd.
Dat is ook de tijd van de bij ons bekendere Sweelinck, die veel van de iets oudere Byrd moet hebben opgestoken. Er is ook veel verwantschap: een stuk als Byrds Ut, re, mi, fa, sol, la, geheel gebouwd op een trapsgewijze reeks van zes tonen, heeft hetzelfde principe als de Hexachord Fantasie van Sweelinck. Maar bij Byrd is vaak meer aan de hand. Zo zit zijn muziek vol ritmische listigheden, waardoor je als luisteraar soms op het verkeerde been wordt gezet. Byrd is een meester in het uitwerken van steeds herhaalde akkoordenschema's, zogenaamde grounds. Bij Egarr culmineert dat in The bells, waarin hij klokken laat beieren en in slierten over elkaar laat spoelen, in een imitatie van het door-en-door Engelse change-ringing.
Salieri: Les Horaces. Les Talens Lyriques. Aparte.
De toeschouwers aan het Franse hof moesten niet veel hebben van Les Horaces, de opera die Antonio Salieri daar in 1786 presenteerde. En eigenlijk hadden ze wel gelijk, moeten we constateren nu Christophe Rousset en zijn Les Talens Lyriques het werk een tweede kans hebben gegeven. Salieri jakkert in anderhalf uur door het libretto heen. Tijd voor contemplatie is er nauwelijks, en er is veel martiale muziek waarin Rousset het koor ook nog eens stevig laat keffen. Het oud-Romeinse verhaal is ook weinig opbeurend en de moraal is dat je beter voor het vaderland kunt sterven en je vrienden vermoorden dan je eer verliezen.
Het neemt niet weg dat de solisten mooi zingen, voorop Judith van Wanroij als de verscheurde koningsdochter Camilla, met prettig vocaal tegengas van Cyrille Dubois, Julien Dran en Jean-Sébastien Bou als de patriotten.
Rousset speelt volgende week klavecimbelmuziek van Couperin in het Festival Oude Muziek. Dat wordt vast rustgevender.
Elgar: Cello Concert en Pianokwintet, door Marie-Elisabeth Hecker en Antwerp Symphony Orchestra o.l.v. Edo de Waart. Alpha.
De vingerafdrukken van de Engelse componist Edward Elgar zijn onmiddellijk herkenbaar in zijn Celloconcert: lange rustieke melancholieke melodieën, ingebed in een robuust orkestweefsel. De Duitse celliste Marie-Elisabeth Hecker houdt met glanzende toon een warm pleidooi voor het werk, in samenwerking met dirigent Edo de Waart en het Antwerp Symphony Orchestra, de nieuwe naam van voorheen de Koninklijke Filharmonie van Vlaanderen.
Met echtgenoot pianist Martin Helmchen en drie collegastrijkers wijdt Hecker zich aan Elgars Pianokwintet, een rijk stuk met veel donkere brahmsiaanse klanken dat zowel van de musici als van de luisteraar enig doorzettingsvermogen vergt.
© Frits van der Waa 2018
