de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 10 mei 2019
Airco-onderstroom werpt slagschaduw over saxofoonspel
'Carte Blanche'. Syrène Saxofoonkwartet. Choreografie: Anne Suurendonk. 8 mei, Undercurrent, Amsterdam.
Anders dan de apparaten op ambulances en brandweerwagens waren de sirenen mythische wezens die met hun wonderschone gezang zeevaarders ertoe verleidden overboord te springen en ze vervolgens opaten. Het getuigt dus van enig lef om je te vernoemen naar deze mannenverslindsters.
Ook in andere opzichten kan dat lef het Syrène Saxofoonkwartet niet ontzegd worden. In hun programma Carte Blanche tonen de vier speelsters hun veelzijdigheid, en hun bereidheid om daarbij ook het buitenmuzikale te betrekken. Het programma opent met nieuw werk van Douwe Eisenga, Block Attack, waarin de vier saxofoons aanvankelijk inderdaad als een blok opereren. Eisenga kent de waarde van volgehouden ostinato-ritmes, weet die goed te benutten en leidt de muziek behendig door een harmonisch parcours met repetitieve inslag, maar kleurt wel heel netjes binnen de lijntjes, wat misschien niet zo'n wonder is als je bedenkt dat de titel van het werk naar legosteentjes verwijst. Bewonderenswaardig is de wijze waarop de vier staand spelende sirenes ondanks hun hoge hakken hun ademsteun handhaven.
Aan hedendaags repertoire voor vier saxofoons is geen gebrek, maar zo gauw je wat verder teruggaat in de geschiedenis ben je aangewezen op bewerkingen. Tenorsaxofoniste Annelies Vrieswijk is verantwoordelijk voor de saxofoonbewerking van Schuberts veertiende strijkkwartet, hier toepasselijk voorzien van de titel Der Tod und vier Mädchen. Helaas biedt de concertlocatie, het drijvende gebouw Undercurrent, op het voormalige NDSM-terrein in Amsterdam-Noord naast een prachtig uitzicht over het IJ ook een akoestische onderstroom in de vorm van luid aircogedruis. Dat wierp een flinke slagschaduw over alle fijnzinnigheden die deze muziek kenmerken. Als visuele component werd een bloemstuk geprojecteerd, dat volgens de toelichting een timelapse-video van 90.000 beelden betrof, maar niettemin geen enkele verandering te zien gaf.
Hoofdmoot van het optreden was Waterworks, een combinatie van delen uit Händels Water Music en improvisaties over Underwater I en II, soundscapes van Celia Swart. De airco was intussen uit, maar nog altijd was er zoveel achtergrondlawaai dat niet duidelijk was waar de soundscapes ophielden en begonnen. Hieraan voegden vier dansers op gezag van choreografe Anne Suurendonk de nodige – en in de ogen van uw op dansgebied onbevoegde recensent erg overbodige – armslag en kronkels toe.
Omdat ook de vier saxofonistes deelnamen aan het bewegen speelden ze Händels noten geheel uit het hoofd. Nog bewonderenswaardiger was dat ze gewoon doorspeelden wanneer er tegen hen aan geleund of gehangen werd, en zelfs wanneer ze van de grond getild werden. Maar dat neemt niet weg dat dit de luisterervaring nogal in de weg zat. Interdisciplinariteit is erg in tegenwoordig, maar de kwaliteiten van het Syrène Saxofoonkwartet zouden beter tot hun recht komen zonder opsmuk – en verdienen allereerst een muziekvriendelijker locatie.
© Frits van der Waa 2019
