de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 5 juli 2019
Dystopisch sprookje
Korngold: Das Wunder der Heliane. Naxos (2 dvd's).
'Op liefde staat in mijn land de dood!', zingt de naamloze Heerser in Das Wunder der Heliane, en als je er even over nadenkt en de heteronorm laat varen is deze opera van Erich Wolfgang Korngold daarmee gruwelijk actueel. Maar in 1927 was het allereerst een dystopisch sprookje met veel freudiaanse ondertonen. Door de grimmige en bovennatuurlijke elementen doet het nu ook denken aan series als Game of Thrones of The Handmaid's Tale.
De lange tijd vergeten Korngold is de laatste decennia weer in opmars, en de nu op dvd uitgebrachte enscenering die de Deutsche Oper Berlin vorig jaar bracht van Heliane sluit daarbij aan. Het orkest wordt geleid door 'onze' Marc Albrecht en de regie is van Christof Loy, die het verhaal heeft getransponeerd naar een ietwat kafkaëske wereld waar men in donkere pakken rondloopt.
De zangers, voorop Sopraan Sara Jakubiak, tenor Brian Jagde en Josef Wagner, acteren dusdanig dat de symboliek van het verhaal de ongeloofwaardigheid compleet overstijgt. De muziek, in het verlengde van Wagner en Strauss, blijft tegen het eind iets te lang op het kookpunt, wat de vocale prestaties overigens alleen formidabeler maakt.
César Franck: de twaalf orgelwerken, en meer, door Piet van der Steen. Excellent Recordings (3 cd's).
Voor zijn opname van de twaalf grote orgelwerken van César Franck is Piet van der Steen naar Épernay getogen, waar de plaatselijke Notre Dame kan bogen op een fraai orgel van Aristide Cavaillé-Coll, die ook de bouwer was van Francks eigen Parijse instrument.
Kenmerkend voor deze romantische orgels is de versmolten, welhaast orkestrale klank. Ze zijn bovendien vaak voorzien van een zwelmechaniek. De grote dynamische verschillen leiden hier bij huiskamergebruik menigmaal tot een onrustig effect – alsof er telkens iemand aan de volumeknop draait. Maar Van der Steens spel doet voor het overige uitstekend recht aan het bezonken en weidse karakter van Francks muziek, waarin de kort voor zijn door geschreven Trois Chorals het hoogtepunt vormen. Van de kleinere stukken op de derde cd is een aantal eveneens zeer de moeite waard.
Chopin: sonates 2 en 3, door Nicolas van Poucke. Gutman (lp).
Nicolas van Poucke, de jonge pianist wiens naam al stevig verankerd ligt in het vaderlandse concertwezen, heeft zijn tweede album gewijd aan Chopin. Opmerkenswaard is dat het niet op cd is uitgebracht, maar alleen op vinyl en als download. De kwaliteit van de opname is hoe dan ook van de bovenste plank.
Het aanzienlijke contrast tussen Chopins tweede en derde sonate wordt onder Van Pouckes trefzekere handen nog verder aangescherpt. Met de op de spits gedreven dynamiek in de eerste delen van nummer twee raakt hij aan de begrenzingen van de Steinway, waardoor de klank dikwijls hard en metalig wordt. Met de befaamde treurmars komt er beduidend meer perspectief in het klankbeeld.
In de derde sonate is zijn spel uitgesproken mild en genuanceerd, en getuigt van groot inzicht in zowel de diepzinnige als de constructieve aspecten van Chopins muziek.
© Frits van der Waa 2019
