de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 9 december 2019
Loepzuiver spel met een immens dynamisch bereik
Weinbergmarathon, door Quatuor Danel. 6 en 7/12, Muziekgebouw, Amsterdam.
Nog altijd is het werk van een van de interessantste componisten van de vorige eeuw schromelijk onderbelicht: Mieczysław Weinberg, de Rus met Pools-Joodse wortels, die gisteren honderd jaar was geworden als hij niet in 1996 was gestorven. Het Brusselse Quatuor Danel, pleitbezorger van het eerste uur, zette zich de afgelopen drie dagen met kracht in voor Weinberg met een integrale uitvoering van Weinbergs zeventien strijkkwartetten.
Het was een regelrechte openbaring. Weinberg geldt zo'n beetje als 'Sjostakovitsj-light', wat niet vreemd is. De twee componisten waren goed bevriend en beïnvloedden elkaar over en weer, zozeer zelfs dat de vraag rijst of bepaalde kenmerken van de veel beroemdere Sjostakovitsj niet ontleend zijn aan zijn dertien jaar jongere collega.
Maar alleen al in zijn eerste zes kwartetten komt Weinberg naar voren als een toondichter met een heel eigen stem: zijn muziek is veelal lyrisch, altijd inventief, modern en rijk aan dissonanten, maar toch harmonisch en begrijpelijk. Getuige dit panorama zijn niet al zijn kwartetten even briljant – het Negende en het Tiende vertonen sporen van routine – maar er is zeker een flinke handvol die een plaats verdient in het gevestigde kamermuziekrepertoire.
Voeg daarbij het adembenemend geacheveerde samenspel van het Danel-kwartet, dat absoluut thuishoort in de internationale kwartettentoptien. Met behoud van eigen individualiteit opereren de vier strijkers als één klankorganisme: loepzuiver, met een immens, maar geweldloos dynamisch bereik en rijk aan kleur.
Ook bij de komende Zaterdagmatinee wordt de jubilerende Weinberg in het zonnetje gezet met de Nederlandse première van zijn celloconcert uit 1956. Laten we hopen dat het daar niet bij blijft.
© Frits van der Waa 2019
