de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 30 juli 2021
Een strijkinstrument met tokkelcomponent
Valencia Baryton Project – Haydn: Baryton Trios. Naxos.
Zonder prins Nikolaus Esterházy en zijn hofcomponist was de baryton ongetwijfeld in de nevelen der geschiedenis verdwenen. Maar de werkgever van Joseph Haydn was een bekwaam bespeler van dit wonderlijke instrument. Het oogt en klinkt zo'n beetje als een viola da gamba, maar is voorzien van een stuk of tien resonerende snaren, die niet kunnen worden aangestreken, maar wel via de open achterkant van de hals met de linkerduim kunnen worden getokkeld.
Haydn heeft maar liefst 175 stukken voor de baryton geschreven, bij het overgrote deel daarvan gaat het om trio's voor altviool, cello en baryton. Het Valencia Baryton Project heeft er zes uitgekozen voor zijn debuut-cd.
De stijl van de jonge Haydn is eerder galant dan klassiek. Het geluid van de baryton is buitengewoon charmant, met zijn tinkelende tokkelcomponent, maar vrij bescheiden. Zoals het past in het gezelschap van een vorst, stellen alt en cello zich dienstbaar op. Hoewel de diepgang van deze werkjes niet groot is, doet Haydns meesterschap zich gelden in vele fijnzinnigheden en muzikale onderonsjes. De samenstelling van de cd is geraffineerd; de grootste verrassingen komen aan het eind.
Lets Radiokoor – Ramón Humet: Light. Ondine.
'Een innerlijke pelgrimstocht', noemt Ramón Humet het grote koorwerk Llum ('Licht') dat hij tussen 2013 en 2016 schreef. De Catalaanse componist brengt daarvoor heel wat meer bagage mee dan veel anderen die hedendaagse spirituele klankwerelden verkennen.
Daarin weet Humet hoorbaar de weg. Uit het zevendelige werk spreekt een bijna visionair voorstellingsvermogen. De muziek is harmonieus, maar nooit op een goedkope manier. De architectuur is gebaseerd op strenge vormen waarvan je, zoals dat hoort, eigenlijk niets hoort. Dat van de teksten niets te verstaan is – op de halleluja's in het laatste deel na – is geen bezwaar.
De wisselbaden van koorklank bevatten spannende elementen, zoals van bovenaf 'gestapelde' akkoorden en scintillerende aura's van boventonen. Het Lets Radiokoor is een van de beste vocale ensembles ter wereld en dat deze uitvoering subliem is, mag dan ook nauwelijks een verrassing worden genoemd.
© Frits van der Waa 2021
