Van december 2003 tot juni 2006 verzorgde ik maandelijks deze rubriek voor het blad Preludium. Maar natuurlijk is het web zelf eigenlijk een
veel logischer plaats hiervoor.
Webtips 2003-2004 2005-2006
december 2003
Digitale radiogids
Een radiogids is eigenlijk nergens meer voor nodig: je zoekt het gewoon op op Internet. Alle omroepen hebben natuurlijk hun eigen websites, maar de eenvoudigste toegang tot al het moois dat die te bieden hebben is de website van Radio 4.
Het is een betrekkelijk bescheiden site, die vooral handig is omdat er veel links te vinden zijn. Daarnaast bevat de site een aantal praktische onderdelen, zoals uiteraard alle programmagegevens van Radio 4 en een concertagenda met optredens van de omroeporkesten. Voor wie Radio 4 niet kan vinden is er ook een frequentiezoeker. Men hoeft slechts een woonplaats in te typen of een regio op een plattegrond van Nederland aan te klikken om automatisch de juiste afstemming te vinden. En vanzelfsprekend verschaft de site ook de mogelijkheid om on-line te horen wat er op Radio 4 gaande is.
www.omroep.nl/radio4
Klassiek in exotische oorden
Deze site zou een doorslaggevende reden kunnen zijn om nu eindelijk maar eens over te gaan op die permanente Internetverbinding. Classicalwebcast is opgezet door radiotechnicus Peter Ribbens en biedt toegang tot meer dan honderd klassieke radiostations over de hele wereld. Een uitkomst dus voor al diegenen die door hun kabelbedrijf zijn afgesneden van hun favoriete buitenlandse klassieke zenders. Een hulpprogramma als Real Player of Windows Media Player is onontbeerlijk, maar die zijn op de meeste computers al ingebouwd.
De verzameling bevat uiteraard veel Europese en Amerikaanse zenders, maar opent ook de weg naar exotische oorden als Korea, Brazilië en Australië. Niet dat de muziek die daarvandaan komt zo heel anders is, maar het blijft fascinerend om rechtstreeks uitzendingen van de andere kant van de aardbol te kunnen beluisteren.
www.classicalwebcast.com
januari 2004
Bijna alle instrumenten van de wereld
Over instrumenten is ongelooflijk veel te vinden op internet, maar de keerzijde is dat vrijwel alle sites toegespitst zijn op exotische deelgebieden. Een echte muziekinstrumenten-encyclopedie als www.instrumentenweb.com behoort tot de uitzonderingen. Toch is ook deze webstek - onvermijdelijk - verre van compleet. Zo ontbreken verwijzingen naar tuba of gamelan.
Desondanks biedt de site een uitvoerig overzicht van de meeste gangbare, alsook van allerlei exotische muziekinstrumenten, zoals de aeolusharp, de glasharmonica en de crwth - dat alles verlucht met vele illustraties en klinkende voorbeelden. De indeling is logisch, volgens de gangbare orde van strijk-, blaas-, slaginstrumenten en overige, en om die te omzeilen is er een alfabetische index. Een interessante bonus is de vertaalhulp, waarin te zien valt hoe de diverse instrumenten in het Engels, Duits, Frans en Italiaans worden benoemd.
Een vergelijkbare website, waarop onder andere ook de omvang van de diverse
instrumenten vermeld is, is te vinden op dit adres.
Volksliederen
Aan ons nationale volkslied wordt uiteraard op talloze websites aandacht besteed, maar de
onderstaande steekt met kop en schouders boven de rest uit. Natuurlijk zijn hier alle
coupletten van het Wilhelmus te vinden, met uitleg van moeilijke termen, en voorzien van
historische achtergronden. De muziek kan worden gedownload, en ook de hedendaagse
toepassing - bij sportwedstrijden bijvoorbeeld - krijgt de nodige aandacht. Niet alles
deugt: de intro van het Brabante volkslied lijkt verdacht veel op die van de
Marseillaise, en ook de links naar de versies in gebarentaal doen het niet allemaal. Een speciale attractie daarentegen zijn de alternatieve teksten, waarvan de mooiste zo begint:
"O, Willem Alexander
ik ben verliefd op jou
jou wil ik en geen ander
je bloed is 't mooiste blauw."
www.wilhelmus.nl
februari 2004
Componisten voor pubers
Educatieve sites zijn veelal niet de beroerdste - opvoeders nemen hun taak
in elk geval serieus, wat niet van elke site-ontwerper gezegd kan worden,
speciaal wanneer er commerciële motieven in het geding zijn. De website
www.componisten.net is eigenlijk bedoeld voor de middelbare-schooljeugd,
maar dat wil niet zeggen dat er voor senioren niks te beleven valt.
Bij binnenkomst wordt de bezoeker, zoals de titel al aangeeft, via een
aantal tijdvakken naar een lijst van componistenbiografieën geleid.
Die is tamelijk bescheiden, maar de inhoud deugt, de pagina's zijn goed
voorzien van links - en er is meer. Zo bevat de site een lexicon van
muziektermen, en een zeer uitvoerige akkoorden- en toonladderzoeker, een
handig gereedschap voor wie nou eindelijk weleens wil weten wat D7 sus 4
betekent. Verder zijn er links naar sites met bladmuziek en vele
verwijzingen naar concertzalen in binnen- en buitenland. Een speciale
attractie is de mogelijkheid om 'galgje' te spelen met componistennamen.
Dat is bepaald niet zo makkelijk als het lijkt.
www.componisten.net
Libretto's en liefjes
De meeste internettende muziekliefhebbers zullen wel eens op www.karadar.it
of verwante sites gestuit zijn. Deze van origine Italiaanse, maar
engelstalige webstek biedt eveneens veel componistenbiografieën, alsook
foto's, werkenlijsten en een flinke hoeveelheid audiobestanden, in MP3- en
MIDI-format. Het blijft allemaal nogal aan de oppervlakte, maar er is
één aspect waarin 'karadar'
excelleert, en dat is de collectie van ruim vierhonderd operalibretti.
Weliswaar zijn die dikwijls alleen in de oorspronkelijke taal beschikbaar,
maar van de bekendste werken uit het repertoire zijn veelal ook Engelse
vertalingen voorhanden.
Minpuntje is de bijgeleverde reclame - tenzij u op zoek bent naar een
partner.
www.karadar.com
maart 2004
De Muziekkamer
Voor liefhebbers van kamermuziek biedt The Music Chamber - een onderdeel van www.thinkquest.com, waar nog veel meer over muziek te vinden is - een mooie entree. Kamermuziek wordt hier wel in enge zin opgevat: zo bevat de afdeling "instrumenten" uitsluitend informatie over de viool, de altviool, de cello en de piano. Uitstekend zijn ook de lesjes in muziektheorie, waarin allerlei begrippen aan de hand van geluidsvoorbeelden worden uitgelegd. Daarnaast is er een hoofdstuk "muziekgeschiedenis", met de mogelijkheid om door te klikken naar periodes en stromingen.
Het kamermuziekrepertoire wordt niet uitputtend behandeld: er zijn ruim vijftig componisten opgenomen, dikwijls met links naar meer gespecialiseerde sites, en daarnaast biedt The Music Chamber een uitvoerige lijst met de meest klassieke stukken, waarop je kunt doorklikken. Dat levert wel eens teleurstellingen op, want het is de bedoeling dat de bezoekers van de site zelf commentaar toevoegen, en dat is (nog) niet bij elk stuk gebeurd. Grijp dus de kans om zelf te berichten over uw favoriete kamermuziekwerk.
Mooi is wel dat The Music Chamber de vijftien belangrijkste (of mooiste) kamermuziekwerken uitvoerig belicht, compleet met klinkende uitvoeringen. Een extra pluspunt is dat de navigeerbaarheid van de site uiterst flexibel is.
library.thinkquest.org/27110
Bladmuziek downloaden
Talloos zijn de sites die partituren en andere bladmuziek aanbieden, maar er wordt dikwijls wel betaling verwacht. Zo materialistisch doet www.sheetmusicarchive.net niet. Hier kan geput worden uit een tamelijk omvangrijke catalogus met werk van belangrijke en
minder belangrijke componisten, van Albeniz tot Widor, in PDF-format.
De pagina's zijn snel binnen te halen, en de kwaliteit is uitstekend. Een nadeel is wel dat men niet meer dan twee bestanden per dag kan downloaden.
www.sheetmusicarchive.net
april 2004
Vaderlandse vocalisten
Voor wie de Nederlandse zangkunst in heden en verleden koestert, is
www.dutchdivas.net een goudmijntje. Samensteller Joop Lindeijer, die zijn
project voortdurend verder uitbreidt, brengt op deze website een keur van
vaderlandse vocalisten bijeen die terugreikt tot in de eervorige eeuw, en v
erlucht is met veel fraaie illustraties. Van de meeste zangers en
zangeressen zijn ook discografieën en klinkende voorbeelden voorhanden.
Compleet is de collectie niet - dat zou iets te veel gevergd zijn -, maar
met zo'n tweehonderd vermeldingen is het toch een mooi overzicht.
Als aardige extraatjes bevat de site biografie‘n van de vier Nederlandse
dirigenten van het Concertgebouworkest, en een vermakelijke pagina die
onder de titel "de hoge c" internationale hoogte- en diepterecords verkent.
De site is tweetalig (Engels en Nederlands) en bijzonder overzichtelijk.
Bij het intypen van het adres dient niet al te achteloos te werk gegaan te w
orden. Vervangt men per ongeluk het achtervoegsel ".net" door ".nl", dan dienen
zich heel andere "diva's" aan.
www.dutchdivas.net
Een etmaal de Negende
In 2002 presenteerde de Noorse geluidskunstenaar Leif Inge in Frankfurt
zijn conceptuele muziekstuk 9 Beet Stretch, een langs digitale weg
tot 24 uur uitgerekte versie ven Beethovens Negende Symfonie, 'leading it
closer to eternity than ever', in de woorden van de bewerker. Het
resultaat is uiterst curieus: door de twintigvoudige vertraging worden
thematiek en structuur totaal onherkenbaar, maar doordat de toonhoogte
gehandhaafd is blijft de klank van Beethovens muziek volledig overeind.
Bezitters van een doorlopende internetaansluiting kunnen het werk
downloaden als MP3-bestand. Degenen die wat meer haast hebben kunnen er
met RealAudio doorheen zappen, en zo althans een indruk ondergaan van het
hypnotische effect dat van het complete werk uitgaat.
www.notam02.no/9
mei 2004
Alles bij elkaar
Een flink aantal Nederlandse muziekorganisaties heeft een paar jaar terug de
handen ineengeslagen, en de website www.musica.nl in het leven geroepen.
De opzet van de site is in wezen simpel: het is een gigantische hoeveelheid
links, een sleutelbos als het ware, die toegang biedt tot talloze sites in
binnen- en buitenland. De categorieën zijn keurig geordend: zo zijn er
sub-afdelingen voor klassieke muziek, pop, jazz, wereldmuziek, theater en
muziekonderwijs. Daarbinnen is van alles te vinden: concertagenda's,
catalogi van bibliotheken, uitgevers van bladmuziek, enzovoort.
Een zoekmachine maakt het mogelijk om de aangesloten sites ook per
onderwerp door te lichten. Opwindend om te zien is musica.nl niet, met
zijn sobere vormgeving. Het voordeel daarvan is dat de pagina's zonder
nodeloos wachten binnen te halen zijn.
www.musica.nl
Bachs bakkes
Met klinkende muziek heeft deze website eigenlijk weinig te maken, maar
welke muziekliefhebber is niet geïnteresseerd in de vraag hoe Johann
Sebastian Bach er nou eigenlijk uitzag? Teri Noel Towe vergelijkt op The
Face of Bach zes verschillende portretten van de grote componist,
waaronder enkele die bij het grote publiek volslagen onbekend zullen zijn:
intrigerende materie dus. Towes analyses zijn bijzonder grondig en
verhelderend, al blijft de vraag welke afbeelding het meest natuurgetrouw
is uiteraard onbeantwoord. Het laden van de vele plaatjes en vergrotingen
van details maakt dat het wel even duurt voor de pagina's volledig in beeld
zijn.
De veelzijdige Towe, die ook producer is van tot cd verdoekte historische
opnamen uit het 78-toerentijdperk, behandelt op zijn eigen website nog meer
componisten, waaronder Gluck en Händel.
www.npj.com/thefaceofbach
juni/juli 2004
Nu het nog kan (1)
Het gaat helemaal niet goed met de kunsten in Nederland. Dat krijg je er
nou van als je allerlei belangrijke posten laat innemen door lieden die
meer verstand hebben van carrière maken dan van wat kunst waardevol
maakt.
Ook in Hilversum wordt al jaren met dat bijltje gehakt. Daar heeft zo iemand
nu weer bedacht dat A4, het enige actualiteitenprogramma over klassieke
muziek, maar moet worden opgeheven. Daarmee zal dan ook de prima website
van dit programma verloren gaan. Treurig, want A4 houdt als geen ander
orgaan de vinger aan de pols: het is een uniek verzamelpunt van alle
berichtgeving over klassieke muziek, inclusief cd- en dvd-besprekingen. De
site bevat bovendien een uitgebreid nieuwsarchief en biedt tevens de
mogelijkheid om de uitzendingen online te beluisteren. Neem snel een
kijkje, voor het te laat is.
www.ncrv.nl/a4
Nu het nog kan (2)
De Amsterdamse kunstwethoudster wist niet lang geleden al haar collega's op
het verkeerde been te zetten: niet vier, maar acht miljoen moest er
bezuinigd worden. Dat betekent dat ook in de hoofdstad veel
bezuinigingsslachtoffers gaan vallen, waaronder waarschijnlijk het Pianola
Museum. De charmes van dit kleine museum komen goed tot uiting op de
bijbehorende website: de toegankelijke technische en historische
verhandelingen zijn verlucht met heerlijk antieke plaatjes en foto's. Ook
hier geldt: Wees er gauw bij, want binnenkort is het afgelopen - of beter
nog: breng een bezoek aan het museum zelf. Het is gevestigd aan de
Westerstraat 106, en slechts op zondagmiddag of volgens afspraak te
bezichtigen.
www.pianola.nl
augustus/september 2004
Een lijntje naar de Concertzender
Hoewel de Concertzender al meer dan twintig jaar bestaat, zijn er nog steeds veel muziekliefhebbers die niet weten hoe ze dit sympathieke klassieke radiostation (dat niet via de ether, maar alleen via de kabel te beluisteren is) moeten ontvangen. Alle reden dus voor een bezoek aan de bijbehorende site, waarop onder andere een plaatsnamenlijst is te vinden met alle bijbehorende frequenties.
De site is bescheiden van opmaak en omvang, maar biedt wel een compleet overzicht van alles wat deze zender de moeite waard maakt - in de eerste plaats een programmagids met alle informatie over de komende maand. Vanzelfsprekend zijn de uitzendingen ook online te beluisteren. Verder vinden we hier een mp3-archief met allerlei muziekfragmenten, een inventaris van de eigen opnamen die de CZ binnenkort gaat uitzenden, en een goed gesorteerde collectie links. Het enige wat ontbreekt is een instructie hoe de radio op de kabel aangesloten moet worden - want juist dat blijkt voor veel potentiële luisteraars in de praktijk de grootste hobbel.
www.concertzender.nl
Een klavecimbel van Lego
Waarschijnlijk zijn er op geen terrein zo veel merkwaardige uitvindingen gedaan als op dat van de muziek. Op www.oddmusic.com zijn een kleine honderd van dergelijke apparaten verzameld. De collectie reikt van oeroude instrumenten als de door de wind aangeblazen aeolusharp en de didgeridoo, intussen een bekend verschijnsel in het Amsterdamse straatbeeld, tot de nanogitaar, een mini-instrument met de grootte van een menselijke cel. Onder de vele andere curiositeiten bevindt zich ook een uit Legoblokjes opgetrokken klavecimbel. Van een groot deel van de getoonde instrumenten zijn ook klinkende voorbeelden voorhanden. Daarnaast bevat Oddmusic leuke extra's, zoals een glossarium, een discusieforum, en een lijst met pakkende uitspraken over muziek, van Confucius tot Frank Zappa.
www.oddmusic.com
oktober 2004
Lijstjes
Ongetwijfeld een bekende ervaring: je hoort iets op de radio dat je interessant of mooi vindt, en dan let je even niet op tijdens de afkondiging, of wordt er zelfs niet vermeld welk stuk er zojuist geklonken heeft. En dat terwijl je juist zo nieuwsgierig was naar het gehoorde.
De NPS biedt gelukkig een aardige service, in de vorm van een 'playlist' waarop alle muziek vermeld is die de afgelopen dertig dagen is uitgezonden op 747AM, Radio 1, 2 en 4 - zij het met de restrictie dat het alleen over programma's van de NPS zelf gaat, zoals Diskotabel, de Zaterdagmatinee, en Supplement.
De lijstjes die dan boven water komen zijn niet heel uitvoerig, maar vermelden in elk geval de componist, de titel van het werk en de uitvoerenden. De exacte uitzendtijd staat er helaas niet bij, maar dat zal in de meeste gevallen geen onoverkomelijk bezwaar zijn.
pip.nps.nl/default.asp
Wereldrecords
Wat is het best verkochte album aller tijden? Of het oudste symfonieorkest ter
wereld? Of het stuk met de minste noten? Dergelijke volslagen nutteloze, maar
toch altijd saillante weetjes zijn te vinden op de muziekpagina van Guinness Book
of Records. Natuurlijk zit er veel popmuziek tussen - en dat Yesterday de
meest gecoverde song aller tijden is weet waarschijnlijk iedereen allang. Compleet
is het overzicht ook niet: zo meldt het wel welke cello het allerduurst is (een
Stradivarius natuurlijk), maar zwijgt over violen (ongetwijfeld ook een Strad).
Hoe dan ook amusant.
www.guinnessworldrecords.com/index/records.asp?id=39&pg=1
Heuglijk bericht
In de webtips van juni meldden we dat de website van het intussen opgeheven
muziekactualiteitenprogramma A4 waarschijnlijk eveneens zou verdwijnen. De NCRV
heeft ons gemeld dat de site voorlopig wordt gehandhaafd - wellicht onder de vlag
van een andere omroeporganisatie. Tot nader order blijft het adres:
www.ncrv.nl/a4
november 2004
Moeilijke woorden
Voor een beknopte introductie op het gebied van de klassieke muziek is www.klassiekemuziekgids.net de aangewezen site. Dit is een educatief project van de Delftenaar Sjaak Rontberg, die nog altijd ijverig bezig is met het toevoegen van informatie. De site is heel overzichtelijk ingedeeld. We vinden hier een omvangrijke collectie met componistenbiografieën, die wel vrij kort zijn, maar vrijwel altijd een portret of een illustratie bevatten. Bovendien zijn er van verschillende bekende en onbekende componisten muziekfragmenten voorhanden. Het beste deel is een uitgebreide lijst met muziekbegrippen en moeilijke woorden (zelfs kenners kunnen hier nog wat leren).
Daarnaast biedt de gids een goede verzameling links, een forum en een bescheiden kinderafdeling - maar die werkt op de door ons gebruikte computer (een Mac) niet goed.
>www.klassiekemuziekgids.net
Pure pret
Je moet er eigenlijk Engels voor kennen, maar met wat ouderlijke vertaalhulp is
een bezoek aan de jeugdsite van het San Francisco Symphony Orchestra ook voor
kinderen van de basisschool een buitengewoon leerzaam avontuur - om niet te zeggen
een aanrader! De bijzonder leuke vormgeving en animaties zorgen voor pure pret.
Alle instrumenten van het orkest kunnen uitgebreid worden bekeken en meestal ook
worden beluisterd. Maar het paradepaardje is wel de theorie-afdeling, The Music Lab, waar
kinderen op een speelse manier heel veel te weten kunnen komen over notatie,
harmonie, instrumentatie en wat dies meer zij. Een extra attractie is de 'radio',
waarop je met een draaiknop of keuzetoetsen kunt afstemmen op 'stations'. Het lijkt
alleen of dit gedeelte nog niet helemaal voltooid is, want vijf van de zes zenders spelen steeds hetzelfde deuntje.
www.sfskids.org
december 2004
Hoor de wind waait
Met de feestdagen voor de deur kan het geen kwaad de de kennis van de aloude sinterklaas- en kerstliederen nog eens op te frissen. De vriendelijkste vindplaats daarvoor is www.liedjesland.com, waar trouwens nog veel meer klassieke kinderliedjes te vinden zijn (inclusief deuntjes van het Walt Disney-type).
Er zijn wel sites die nog veel meer liederen voor de donkere dagen hebben gecatalogiseerd, maar die bevatten doorgaans alleen de teksten. Het aardige van Liedjesland is dat alle liedjes ook als MIDI-file gedownload kunnen worden: een uitkomst voor ouders die het zelf wat moeilijk vinden om hun kinderen op de piano te begeleiden.
De site ziet er bovendien bijzonder aardig uit - de kerstliedjes zijn zelfs voorzien van neerdwarrelende sneeuwvlokjes, en ook is er een forum, waarop onder andere boeiende discussies gevoerd worden over de juiste tekst van Zakdoekje leggen.
www.liedjesland.com
Broekmans
Iedere bezoeker van het Concertgebouw zal bij wijlen wel even hebben geneusd in
de etalage van muziekhandel Broekmans & Van Poppel, vlak om de hoek. De
website van Broekmans is eigenlijk een veel betere uitstalkast, zelfs al is de
cd-afdeling nog niet operatief. Met behulp van een zoekmachine kan ieder gewenst
onderwerp worden opgespoord, waarna de gewenste boeken of bladmuziek online
besteld kunnen worden. Ook bevat de site een aantal catalogi, en wie geïnteresseerd is in specifieke onderwerpen kan op verzoek regelmatig een mailing-list toegestuurd krijgen.
www.broekmans.com
Zie het vervolg op webtips 2
© Frits van der Waa 2006
