de Volkskrant van 24 juli 1992, Kunst, recensie
Zappa wenst geen peuken op het podium
Frank Zappa: You Can't Do That On Stage Anymore vol. 5 en 6. Zappa Records CDDZAP 46 en 47.
Met de release van deel vijf en zes in de reeks You Can't Do That On Stage Anymore heeft Zappa
zijn vier jaar geleden begonnen project voltooid. De serie dubbel-cd's, een bij elkaar veertien
uur durende collage uit een 25 jaar omspannend geluidsarchief, is een in memoriam voor een
kunstvorm die volgens Zappa in deze tijd van computergestuurde supershows op sterven na
dood is: het live-concert, met zijn unieke, onherhaalbare momenten.
Bizarre podium-acts, muziek die on the spot een ander jasje aan kan krijgen,
geïmproviseerde toespraken en dialogen met het publiek waren essentiële bestanddelen
van Zappa's optredens, even onherhaalbaar als de dikwijls fabelachtige uitvoeringen van
zijn strak georganiseerde composities.
Uiteraard is het in de eerste plaats fanatenvoer. Dat geldt zeker voor het eerste
schijfje van deel vijf, een compilatie van merendeels nooit eerder op de plaat verschenen
curiositeiten uit de jaren zestig, de Mothers of Invention-era. Maar de razende medley
van Zappa-classics die het hele tweede plaatje beslaat moet zowel specialist als leek
de adem in de keel doen stokken, tot en met de karakteristieke slottrack toe. Daar maant
Zappa het publiek geen peuken op het podium te gooien. Zonder effect, blijkbaar, maar
zoals altijd blijft hij de baas: 'Head lights. The concert is over.'
Deel zes opent met een fragment uit 1970: een plechtige, in koor afgelegde gelofte
om het netjes te houden op het podium. Een ironische inleiding op het hoofdthema van
deze aflevering, die in muzikaal en geluidstechnisch opzicht wat ongelijkmatiger is,
maar daar gaat het natuurlijk niet om bij een stuk als Make a Sex Noise, met zijn
opmerkelijke publieksbijdragen.
Of Zappa nu de bodem van zijn archief bereikt heeft is nog de vraag. Zijn volgende
platen krijgen de titels Ahead of their Time en Lost Episodes. Maar dat zegt natuurlijk niks.
Link: Alle stukken over FZ op deze site op 1 webpagina
© Frits van der Waa 2006
