de Volkskrant van 16-12-2004, Pagina K19, Kunst katern, Recensie
IJzig landschap
Schubert: Winterreise. Nathalie Stutzmann en Inger Södergren. Calliope.
Schubert: Winterreise. Ian Bostridge en Leif Ove Andsnes. EMI.
Schuberts Die Winterreise wordt per traditie door mannelijke zangers vertolkt. Dat is niet onlogisch, want de reiziger die in de gedichten van Wilhelm Müller door het ijzige landschap trekt is waarschijnlijk geen vrouw, temeer daar af en toe in de tekst een verloren geliefde opduikt, die als 'zij' en 'haar' wordt aangeduid. Wat natuurlijk niet wil zeggen dat de liedcyclus verboden terrein is voor zangeressen. Maar dat zijn meestal sopranen of mezzosopranen. Met haar onlangs verschenen opname heeft Nathalie Stutzmann waarschijnlijk een primeur: de eerste Winterreise gezongen door een contra-alt.
En wat voor een. De diepte van Stutzmanns stem wordt geëvenaard door de diepgang van haar vertolking, die warmbloedigheid - in dit verband geen paradox - paart aan psychologische vrieskou. Wel is door de benodigde transposities de ligging van de pianopartij veel lager dan in andere vertolkingen, waardoor de kleur erg donker wordt.
Bij vergelijking met de eerder dit jaar verschenen registratie van tenor Ian Bostridge en Leif Ove Andsnes is het moeilijk een voorkeur aan te geven. Bostridges tessituur ligt hoger, evenals zijn tempi, waardoor de muziek zonniger wordt. Ook is zijn prosodie plezieriger dan die van Stutzmann, die soms overdramatisch tremuleert. Maar Bostridge op zijn beurt heeft de neiging om op beladen momenten een keel op te zetten die niet past bij de ingekeerde, kamermuzikale stemming van Schuberts muziek.
Schumann/Jan Rot: Dichtersliefde. Ernst-Daniël Smid en Roger Braun. Brilliant Classics.
Jan Rot, die zichzelf tegenwoordig kenschetst als 'zanger en vertaler van meesterwerken', tekende enkele jaren terug al voor een inventieve hertaling van Winterreise. Ditmaal heeft hij zich gebogen over Schumanns Dichterliebe op tekst van Heinrich Heine. Het resultaat is opnieuw licht bevreemdend, maar daarom niet minder verfrissend. Rot veroorlooft zich weliswaar aanzienlijke vrijheden - zo wordt Aus meiner Tränen spriežen / Viel blühende Blumen hervor 'hertaald' als Als dichters 's nachtjes wenen / Dan zijn ze gewoon aan het werk - maar zijn versie doet goed recht aan zowel de geest als het klankspel van de originele gedichten.
De cd, die de Nederlandse én de Duitse versie bevat, is verschenen op het Brilliant Classics-label en dus alom te vinden bij de bekende drogistenketen. Ernst-Daniël Smid is een bariton waarvan je moet houden, maar zijn voordracht getuigt in beide gevallen van een innemende liefde voor de tekst.
Schumann: Lieder. Matthias Goerne en Erich Schneider. Decca.
Sterzanger Matthias Goerne brengt op deze cd een vijfentwintigtal Schumann-liederen bijeen, die zowat diens hele compositorische loopbaan omspannen. Goerne is een magistrale bariton, maar net als Bostridge is hij geneigd het intieme karakter van de liedkunst uit het oog te verliezen. Hoewel het technisch allemaal in orde is, en ook de tekstexpressie bepaald niet tekort komt, hellen Goerne en zijn begeleider Eric Schneider er menigmaal toe over de volvette aspecten van Schumanns muziek te benadrukken, zodat die te veel aplomb krijgt.
Richard Strauss: Opera Scenes & Lieder. Natalie Dessay e.a. Orchestra of the Royal Opera House Covent Garden o.l.v. Pappano. Virgin.
De titel Amor is de grootste gemene deler, 'Strauss' is de verbindende factor, en coloratuursopraan Natalie Dessay is het kleinste gemene veelvoud. Met scènes uit de opera's Ariadne auf Naxos, Arabella, Der Rosenkavalier en vier van de vijf Brentano-Lieder is deze dwarsdoorsnede uit Strauss' oeuvre een beetje lukraak. Maar Dessay heeft met onder andere Felicity Lott en Angelika Kirchschlager een mooi gezelschap aan tegenspelers meegenomen, en haar frisse, heldere stemgeluid doet wonderen.
© Frits van der Waa 2006
