de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 3 september 2008 (pagina 15)
Het in blauw gezette gedeelte is niet in de krant verschenen.
Notenspervuur van een hoge kwaliteit
Toonzetters, met de Radio Kamer Filharmonie; Gaudeamus Muziekweek, met Ensemble Insomnio. 31/8 en 1/2,
Muziekgebouw, A'dam.
Soms helpt het toeval. Direct na de Uitmarkt begon de Internationale Gaudeamus Muziekweek en op dat
snijpunt vond het nieuwe festival Toonzetters plaats. Die presentatie van de tien beste hedendaagse
Nederlandse muziekstukken van 2007 trok veel nieuwsgierigen en vormde ook nog eens een fraaie vaderlandse
vlootschouw voor de buitenlandse gasten in de Muziekweek. Die combinatie moet maar blijven.
In de toptien stonden veel multimediale stukken met combinaties van elektronica en video, waarin de lange
adem soms heel present was. Opvallend is ook dat vier van de uitverkoren componisten niet in Nederland
geboren zijn, al wonen ze er al heel lang. Dat zegt veel over het culturele klimaat in Nederland.
Veelzeggender nog is de kwaliteit van de composities – een of twee stukken daargelaten.
In de beste gevallen gaat geconcentreerde lading samen met een weidse architectonische constructie, zoals
in Dreams of the blind van Yannis Kyriakides of Meme van Willem Jeths. Die eigenschappen
zijn in verhevigde vorm te vinden in het werk van Richard Rijnvos. Er klonken twee stukken van zijn hand,
waarvan er een, het adrenalinerijke NYConcerto, is bekroond met de Buma Toonzetters Prijs (voor de
componist) en de Muziekgebouw Prijs (de Radio Kamer Filharmonie).
Het spervuur aan noten van het NYConcerto werd de dag daarop geėvenaard tijdens het eerste concert
van de Muziekweek, verzorgd door het Insomnio Ensemble, maar deze noten zaten minder goed in het gelid.
Sprekend voorbeeld is Velinikka van de Fin Sampo Haapamäki voor ensemble en kwarttoon-accordeon,
een geheel nieuw instrument, waaruit de 29-jarige componist niet meer weet te halen dan een afmattend
salvo van clusters. Het rare gependel tussen benarde en neuzelende klanken van de Australiër
Peter McNamara en de ietwat foezelige toontaal van de Italiaan Eric Maestri waren uiteindelijk
sympathieker – maar ook die vormden niet meer dan een voorproefje van de 84 muziekstukken deze week
bij Gaudeamus.
© Frits van der Waa 2008
