de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 6 maart 2009 (pagina 14)
MacMillan bijt zich vol fantasie vast in het begin van het leven
Reich en MacMillan, door het Hilliard Ensemble e.a. o.l.v James MacMillan. 4 maart, De Doelen, Rotterdam.
'Er bestaan veel muziekstukken over de romantische liefde, maar erg weinig over wat daaruit voortkomt',
stelde componist James MacMillan na de Nederlandse première van zijn Quickening. Hij
schreef dit grootse stuk in 1998, toen hij net vader was geworden. Zoals de titel al aangeeft, gaat het
over het begin van het leven en wat daar allemaal aan vast zit. Bij MacMillan is dat meteen behoorlijk
wat: in de vier gedichten van zijn librettist Michael Symmons Roberts krijgen ook geloof, dood en oorlog
ruim aandacht.
De Schot MacMillan (49) is geliefd in Nederland. Volgend jaar wordt hij vaste gastdirigent bij de Radio
Kamerfilharmonie, in april gaat zijn nieuwe Johannespassie bij het Concertgebouworkest (in plaats van die
van Bach) en in de Rotterdamse Doelen loopt een aan hem gewijde concertserie.
Quickening is het grootst bezette werk dat MacMillan tot dusverre heeft geschreven. Hiertoe waren
de orkesten en zangafdelingen van de Rotterdamse en Haagse conservatoria in het geweer geroepen. Dankzij
de 110 procent inzet die zulke musici leveren, kreeg de vertolking een extra zindering. Dat gold ook voor
het daaraan voorafgaande The Desert Music van Steve Reich – imposant, maar klein bier naast
MacMillans werk.
In Quickening zijn de serene hoofdrollen weggelegd voor de vier zangers van het intussen aardig
vergrijsde Hilliard Ensemble en het Nationaal Kinderkoor. Koor en orkest leggen daaronder en daartussen
een fundament waarin uitersten elkaar afwisselen en aanvullen. Het reikt van zoete kweelzang, kerstklokjes
en extatische majeurakkoorden tot heftige slagwerkerupties, felle dissonanten en spreekkooreffecten. Het
is duidelijk dat de componist beschikt over een goed stel oren, fantasie én het vermogen om van zijn
collega's te leren, terwijl hij ook als dirigent zijn mannetje staat. Het intrigerende aan Quickening
is dat de muziek de bedenkingen over effectbejag of goede smaak die ze oproept ook telkens weer uit
de weg ruimt. En dat maakt dit drie kwartier durende werk zowel avontuurlijk als indrukwekkend.
© Frits van der Waa 2009
