de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 31 augustus 2011
Mannenhonger als monodrama
Dvd. Louis Andriessen: Anaïs Nin. Cristina Zavalloni en Nieuw Amsterdams Peil. Attacca.
Van de vele gedaantes waarin muziek zich kan manifesteren is die van het muziektheater Louis Andriessen mij altijd het liefst geweest. Zijn monodrama Anaïs Nin, dat vorig jaar op de planken werd gebracht, is daarvan weer een sterk voorbeeld.
Andriessen componeerde het werk voor zangeres Cristina Zavalloni, die hij al tien jaar als zijn muze betitelt. Het libretto is gebaseerd op de openhartige dagboeken van de schrijfster Anaïs Nin (1903-1977), die er een uitgesproken mannenhonger op nahield. Andriessen stipt een aantal van haar minnaars aan, maar concentreert zich vervolgens op Nins ontmoeting met haar vader, de componist Joaquin Nin, met wie ze eveneens enige tijd een liefdesaffaire had.
Gesteund door de musici van Nieuw Amsterdams Peil draagt Zavalloni de drie kwartier durende monoloog voor, in de declamerende stijl die Andriessen eigen is, en die eerder wordt bepaald door felle dramatiek en kruidige dissonanten dan door traditionele vocale expressie.
Het voornaamste rekwisiet is een felrode chaise longue, en de muziek is aards, met laag knorrende saxen en klarinetten, geaccentueerd door schrapend en tikkend slagwerk.
De intensiteit van het geheel is op deze dvd voortreffelijk in beeld gebracht, met een camera die de zangeres tot in alle poriën van haar huid aftast, maar ook de musici niet buiten beschouwing laat.
Andreas Hammerschmidt: Dialoge, Concerte & Madrigale, Movimento.
De periode van de vroege barok krijgt in het concertleven en dus ook in de cd-branche nog altijd minder aandacht dan ze verdient. En dat terwijl juist toen zulke vrijmoedige, ongedwongen muziek is geschreven, waarin componisten hun fantasie zonder al te veel restricties ontplooiden. Zo'n componist was Andreas Hammerschmidt (± 1611-1675). Veel van zijn werk is religieus van aard, maar de blijmoedige beurtzangen van sopraan Nele Gramß en tenor Harry van Berne kunnen bijna worden beluisterd als liefdesduetten. Het ensemble Movimento, dat ook een paar keer zonder zangers zijn gang mag gaan, produceert niets dan verlokkelijke klanken en slaat harmonisch af en toe verrassende hoekjes om.
Bach: 5 Klavierkonzerte. Ramin Bahrami en Gewandhausorchester o.l.v. Chailly.
Decca.
'De derde weg' noemt dirigent Riccardo Chailly zijn wijze van interpreteren van barokmuziek, die stoelt op een combinatie van historisch bewustzijn en het gebruik van moderne instrumenten. Waar die weg heen leidt, is te horen op de live opgenomen cd met vijf van Bachs klavecimbelconcerten – met een moderne concertvleugel in de hoofdrol dus.
Met alle respect voor het flair en het inzicht dat de Iraanse pianist Ramin Bahrami aan de dag legt, doen zijn vertolkingen sterk denken aan een ritje met een suv door smalle steegjes. Het heeft veel te veel aplomb, en vooral de basnoten krijgen de slagkracht van een spijkerpistool. Maar gelukkig kan Bachs muziek tegen een stootje.
© Frits van der Waa 2011
