de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 9 november 2011
Middelpuntvliedende krachten
Adès: Anthology. City of Birmingham Orchestra, London Sinfonietta e.a. EMI (2 cd's).
Het is bijna onmogelijk om niet te worden gegrepen door de muziek van Thomas Adès, de Engelse componist die ongeveer twintig jaar terug werken de wereld in begon te sturen waar het talent vanaf spatte. Hij is onlangs 40 geworden, en misschien was dat de aanleiding voor het EMI-label om een dubbel-cd, getiteld Anthology, te wijden aan zijn verrichtingen. De verzameling bestaat goeddeels uit oudere opnamen, maar opent met twee plaatprimeurs, Three Mazurkas en een 'concert paraphrase' van de opera Powder her Face, uitgevoerd door de componist, die zelf een pianist van bovengemiddeld formaat is.
Vooral in het opera-uittreksel is het verbazend hoe moeiteloos Adès allerlei stijlen met elkaar verbindt en er tegelijkertijd zijn eigen stempel op drukt. Dat eigen stempel bestaat vooral uit middelpuntvliedende krachten die maken dat de muziek uit elkaar lijkt te vallen, maar uiteindelijk toch weer als in een draaikolk alle elementen naar binnen zuigen. Die meegecomponeerde bouwvalligheid geeft de wat tragere composities en passages een patina van vergane glorie.
De bliksemachtige virtuositeit en speelsheid leiden bij volledige consumptie van het pakket tot een zekere kortademigheid. Maar dan is er aan het slot dat meesterlijke vioolconcert. Adès was als componist al groot, intussen is hij ook werkelijk volwassen geworden.
Froberger: Diverse. Alejandro Casal. Enchiriadis
Een van de meest gedistingeerde heerschappen van de klavecimbelmuziek is Johann Jacob Froberger. Hij werd in 1616 in Stuttgart geboren, maakte vele reizen, trad in de muzikale voetsporen van Sweelinck, Frescobaldi en Couperin, en overleed vijftig jaar later in een stadje in de Vogezen.
Een aantal jaren daarvoor wijdde hij aan deze gebeurtenis al een Méditation sur ma Mort future, en die ontbreekt uiteraard niet op de Froberger-cd van de Spaanse toetsenist Alejandro Casal. Kenmerkend voor werken van dit type is een uitermate vrije behandeling van ritme en tempo, waardoor de muziek een ongeėvenaarde souplesse en zeggingskracht krijgt. Maar er zijn ook stukken waar Frobergers muziek strakker in het pak zit, zoals zijn Ricercares. Casal, die zich niet alleen bedient van een fraai sonoor klavecimbel, maar ook van een oud orgel in Cordoba, verleent de muziek de zwier en elegantie die haar toekomt.
Jorge Luis Prats live in Zaragoza (Granados, Villa-Lobos e.a.). Decca
Van Jorge Luis Prats, de pianist wiens formidabele vermogens jarenlang werden stilgehouden door het Cubaanse regime, is voor het eerst een cd met een live-solo-optreden uitgebracht.
Prats speelt zijn lijfstuk, Goyescas van Granados, en doet dat met veel kracht, gecontroleerde passie en sensualiteit. In de Bachiana brasileira no.4 van Villa-Lobos gaat het er wat zachtzinniger aan toe. De pianist besluit zijn optreden met muziek van landgenoten, waarin hij zich opnieuw een indrukwekkende persoonlijkheid toont.
© Frits van der Waa 2011
